ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Πρόλογος - Ευχαριστίες XV τερο (ειδικό) μέρος της μελέτης, τα θεωρητικά πορίσματα του πρώτου μέρους εξειδικεύονται στην εμβληματικότερη κεντρική τράπεζα παγκοσμίως, το Federal Reserve System (ιδίως μετά την εφαρμογή του νόμου Dodd-Frank μετά την οικο- νομική κρίση – πέμπτο κεφάλαιο) και της ΕΚΤ (υπό την ισχύ του περί της Ευρω- παϊκής Τραπεζικής Ένωσης κανονιστικού πλαισίου – έκτο κεφάλαιο). Μέσω της ιστορικής, συγκριτικής και αναλυτικής μεθόδου, αποδεικνύεται ότι (α) η θέσπιση του καθεστώτος ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών δικαιολογείται ιστορικά και ανανεώνεται διαρκώς, νομιμοποιούμενο ιδίως μέσω της ‘output legitimacy’, (β) τα αποτελέσματα της ανεξάρτητης άσκησης της νομισματικής πολιτικής και των λοιπών καθηκόντων των κεντρικών τραπεζών είναι ευνοϊκά για το δημόσιο συμφέρον και υπερακοντίζουν το δημιουργούμενο έλλειμμα νομιμοποίησης, (γ) τα μέσα δημοκρατικής λογοδοσίας των κεντρικών τραπεζών είναι παρόμοια πα- γκοσμίως με μικρές εξαιρέσεις, συνιστάμενα συνήθως αυστηρά σε έλεγχο νομι- μότητας και τήρησης των άκρων ορίων άσκησης της διακριτικής ευχέρειας των κεντρικών τραπεζών και (δ) το προηγούμενο πόρισμα δικαιολογείται στο πλαί- σιο της φιλελεύθερης δημοκρατίας τόσο δογματικά, όσο και εκ του αποτελέσμα- τος, παρά την προϊούσα αύξηση των αρμοδιοτήτων των κεντρικών τραπεζών. Στο έβδομο και τελευταίο κεφάλαιο εξηγείται το γιατί το αποτελεσματικότερο θεσμικό αντίβαρο στην εξελισσόμενη και πολυσχιδή άσκηση της κεντρικής τρα- πεζικής είναι ο (εθνικός και υπερεθνικός) δικαστής. Τέλος, διατυπώνονται προ- τάσεις για την εξέλιξη του δικαστή (ατομικά και θεσμικά), ώστε να είναι σε θέση να περιφρουρήσει τις ισορροπίες μεταξύ «παραδοσιακού συνταγματισμού» και «τεχνοκρατίας». * * * Η ανά χείρας μελέτη αποτελεί βελτιωμένη και επικαιροποιημένη έκδοση της διδα- κτορικής μου διατριβής, η οποία υποβλήθηκε και υποστηρίχθηκε στη Νομική Σχο- λή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών τον Ιούνιο του 2019. Η διατριβή εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη του Καθηγητή κ. Γ. Γεραπετρίτη, τον οποίο ευχαριστώ και με αυτή την ευκαιρία για την πολυετή καθοδήγηση και υπο- στήριξη που μου παρείχε καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπόνησής της, ιδίως επί του «δογματικού» μέρους της μελέτης. Ιδιαίτερες ευχαριστίες θα ήθελα να εκφράσω στον Καθηγητή της Νομικής Σχολής Αθηνών, κ. Χρ. Γκόρτσο, για τη συμμετοχή του στην τριμελή συμβουλευτική επιτροπή της διατριβής, για την καίρια συμβο- λή του στην εξέλιξή της στην ανά χείρας μελέτη (φυσικά, κάθε σφάλμα ή παρά- λειψη βαρύνει τον γράφοντα) αλλά ιδίως για την άψογη συνεργασία στο πλαίσιο της μεταδιδακτορικής μου έρευνας στη Νομική Σχολή Αθηνών, ευκαιρία πολυσχι- δούς προσωπικής βελτίωσης και επαφής με το αντικείμενο. Περαιτέρω, ιδιαίτε- ρες ευχαριστίες προσήκουν στον Ομότιμο Καθηγητή κ. Ν. Κ. Αλιβιζάτο, στη Λού- ση και στη λοιπή Βαλαωρίτου για τη στήριξη στα δύσκολα χρόνια της εκπόνησης της διατριβής και για την ιδιαίτερη περίοδο του ταξιδιού στις βιβλιοθήκες της Νο- μικής Σχολής του Harvard. Επίσης, θα ήθελα να διατυπώσω τις ευχαριστίες μου