ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΚΕΦ. 1 ο – Θεμελιώδη στοιχεία και ιστορική εξέλιξη της κεντρικής τραπεζικής 5 και στο πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ των κρατών και την οικονομική/χρηματο- πιστωτική τους αλληλεξάρτηση, αφού το εθνικό νόμισμα κάθε κράτους ανταλ- λάσσεται με τα αντίστοιχα των άλλων κρατών με σκοπό τη διενέργεια πληρω- μών σε επίπεδο διεθνών συναλλαγών (εμπορικών ή/και χρηματοπιστωτικών), βάσει της προκαθορισθείσας συναλλαγματικής ισοτιμίας 6 . Κατά συνέπεια, η έκ- δοση χρήματος 7 , η δημιουργία νομισματικού συστήματος και οι πράξεις διαχεί- ρισής τους καθιερώθηκαν ως έκφραση της «νομισματικής κυριαρχίας» του κρά- τους (αποτυπωμένη και σε επίπεδο διεθνούς δικαίου, μέσω της νομολογίας των Σερβικών και Βραζιλιάνικων Δανείων του Διαρκούς Δικαστηρίου Διεθνούς Δικαι- οσύνης, 1929), οι πράξεις διαχείρισης της οποίας δεν θα μπορούσαν να διέπο- νται από το ιδιωτικό δίκαιο 8 . Η ως άνω διάκριση περιγράφεται από τη θεωρία της «διπλής υπόστασης» των κεντρικών τραπεζών, κατά την οποία όταν ασκούν τις ‘acta iure imperii’ (τις «κυβερνητικού χαρακτήρα» ασκούμενες αρμοδιότη- τές τους που προσιδιάζουν σε κυρίαρχα κράτη), οι κεντρικές τράπεζες απολαμ- βάνουν ασυλία (παλαιότερα, η θεωρία απέκλειε και το δικαστικό έλεγχο των πράξεων αυτών), σε αντίθεση με τις ‘acte iure gestionis’ (τις πράξεις ιδιωτικού δικαίου), που υπάγονται σε δικαστικό έλεγχο, χωρίς να προστατεύονται από κα- θεστώς ασυλίας. Εξ άλλου, η διάκριση μεταξύ πράξεων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου δικαιολογείται από τη φύση του ρυθμιστέου αντικειμένου: η άσκηση εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών των απονεμημένων εκ του νόμου αρμοδιοτήτων που άπτονται, για παράδειγμα, της προστασίας της χρηματοοικονομικής σταθε- ρότητας, της ενίσχυσης της εμπιστοσύνης του κοινού στο χρηματοπιστωτικό σύ- στημα ή της εποπτείας επί των πιστωτικών ιδρυμάτων, αποτελούν ενάσκηση δη- μόσιας εξουσίας· αντιθέτως, η ανάθεση ιδιωτικού έργου εκ μέρους της κεντρικής τράπεζας σε τρίτο ή η υπηρεσιακή κατάσταση και εξέλιξη των υπαλλήλων αυτής, διέπονται από το ιδιωτικό δίκαιο, καθώς δεν αποτελούν ενάσκηση αρμοδιότητας αναγόμενης στη σφαίρα της δημόσιας εξουσίας 9 . 6.  Gortsos, C. V. (2019 a), p. 31. 7. Υπάρχουν περιπτώσεις κυρίαρχων κρατών που δεν εκδίδουν δικό τους νόμισμα, όπως το Μονακό, η Ανδόρα, το Σαν Μαρίνο, το Λιχτενστάιν, το Βατικανό κ.α. Τα κράτη αυτά συνά- πτουν διμερείς συμφωνίες με άλλα κράτη, με αντικείμενο την κυκλοφορία του νομίσματος των κρατών αυτών και στα ίδια και την ένταξή τους στο νομισματικό σύστημα των κρατών αυτών. Εξ άλλου, η νομισματική κυριαρχία ενός κράτους μπορεί ν’ απεμποληθεί υπέρ μιας νομισματικής ένωσης με άλλα κυρίαρχα κράτη· στην περίπτωση αυτή, εκδίδεται και κυκλο- φορεί ενιαίο ή κοινό νόμισμα και δημιουργείται ένα υπερεθνικό περιφερειακό νομισματι- κό σύστημα. 8.  Permanent Court of International Justice , Sixteenth (Extraordinary) Session, Case concerning the payment of various Serbian loans issued in France, Judgment No 14 of July 22 1929· Case concerning the payment in gold of the Brazilian federal loans issued in France, Judgment No 15 of July 22 1929, Series A, Nos. 20–21, 44. Η ενδιαφέρουσα νομολογιακή πα- ραπομπή από Gortsos, C. V. (2019 a), p. 5. 9. Βλ. τη σχετική διάκριση, όπως εκφράζεται στη νομολογία για την ελληνική κεντρική τράπε- ζα: ΑΠ 19/2013, σκ. 5 [ομοίως και στην ΑΠ (Ολ.)1/2006]: «[…] Από τις διατάξεις των άρθρ.