ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

8 ΜΕΡΟΣ Α – Κεντρικές τράπεζες, ανεξαρτησία και λογοδοσία: Οι «γενικές αρχές» δραστηριοτήτων τους, της μικρο- και μακροπροληπτικής ρυθμιστικής παρέμβα- σης στη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της μακροπρολη- πτικής εποπτείας αυτού, της αδειοδότησης και της μικροπροληπτικής εποπτείας των τραπεζικών ιδρυμάτων και άλλων κατηγοριών χρηματοπιστωτικών ιδρυμά- των (όπως και εξυγίανσης 13 των τελευταίων, όταν περιέρχονται σε κατάσταση αφερεγγυότητας, αλλά και της λήψης προληπτικών μέτρων ώστε ν’ αποφευχθεί η εξέλιξη αυτή). Με την πάροδο του χρόνου οι στόχοι των κεντρικών τραπεζών εμπλουτίσθηκαν, προσαρμοζόμενοι στα νέα δεδομένα της αγοράς και του εξε- λισσόμενου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό, οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στην προστασία των καταναλω- τών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, στη βελτίωση του οικονομικού τους γραμ- ματισμού 14 και στην καταπολέμηση των πρακτικών νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες 15 . 1.4. Βασικές αρμοδιότητες των κεντρικών τραπεζών 1.4.1. Η άσκηση της νομισματικής πολιτικής - συμβατική και μη συμβατική νομισματική πολιτική Η άσκηση της νομισματικής πολιτικής αποτελεί διαχρονικά τη βασική αρμοδιό- τητα των κεντρικών τραπεζών. Παράλληλα, αποτελεί βασικό πεδίο διασταύρω- σης της λειτουργίας των κεντρικών τραπεζών με την πολιτική εξουσία, εξ ου και ο βαθμός ανεξαρτησίας που απολαμβάνει η κεντρική τράπεζα κατά την άσκηση της νομισματικής πολιτικής αποτελεί ασφαλή ένδειξη του καθεστώτος ανεξαρ- τησίας της 16 . Όπως αναφέρθηκε, βασικός επιδιωκόμενος στόχος κατά την άσκη- ση της νομισματικής πολιτικής είναι η περιφρούρηση της σταθερότητας των τι- μών (και μέσω αυτής, της καταπολέμησης του πληθωρισμού), αλλά και η (άμεση ή έμμεση, αναλόγως των αρμοδιοτήτων κάθε κεντρικής τράπεζας) επίτευξη διά- 13. Απόδοση στα ελληνικά του όρου ‘resolution’, ευρέως χρησιμοποιούμενου στο διεθνές και στο ευρωπαϊκό τραπεζικό δίκαιο. Η σχετική διαδικασία ενσωματώθηκε για πρώτη φορά στο ελληνικό δίκαιο με τις περιπτώσεις Δ και Ε του άρθρου 63 ν. 3601/2007 (Α’ 178), οι οποίες προστέθηκαν με το άρθρο 4 του ν. 4021/2011 (Α’ 218). Όπως είχε διαπιστωθεί επι- καίρως από εκπροσώπους της θεωρίας, στις περιπτώσεις που ρυθμίζονται από τα ως άνω άρθρα, η κρατική παρέμβαση διακρίνεται από τη συνήθη «εξυγίανση» του πτωχευτικού δι- καίου, καθώς η άδεια λειτουργίας του προβληματικού πιστωτικού ιδρύματος ανακαλείται με ταυτόχρονη μεταβίβαση περιουσιακών του στοιχείων είτε σε νέο πιστωτικό ίδρυμα, είτε σε ήδη υφιστάμενο. Εφ’ εξής, η χρήση του όρου «εξυγίανση» θα αναφέρεται στην πρώ- τη ως άνω έννοια αυτού. Πριν την επικράτηση του όρου «εξυγίανση», είχε προταθεί, αντ’ αυτού, η χρήση του όρου «διευθέτηση»· βλ. Ρόκας, Ν. & Γκόρτσος, Χρ. (2012), σελ. 57. 14. ‘Financial literacy’. 15.  Gortsos, C. V. (2019, a), p. 3 et seq.. 16.  Lastra, R.-M. (2018), pp. 296–313· Amtenbrink, F. (1999), passim· Kaufmann, Ch. & Weber, R. W. (2018), pp. 518–534.