ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 9 ραστικής τους αξίας. Όταν το κόστος αποθήκευσης συγκριθεί με το κόστος που συνεπάγεται η αναζήτηση «πρόθυμου συμβαλλόμενου» στο μέλλον, μπορεί να προσδιοριστεί ο «άριστος» συνδυασμός των αντικειμένων που θα αποθηκευθούν και του χρόνου που θα διατεθεί στην αναζήτηση των επιθυμητών συναλλαγών. Καθώς αυξάνονται οι ανάγκες του ανθρώπου και οι συναλλαγές του, επιμηκύνε- ται ο χρόνος που πρέπει να διατίθεται στην αναζήτηση αντισυμβαλλομένων και διογκώνεται το κόστος διατήρησης αποθεμάτων για ανταλλαγή. Γίνεται έτσι όλο και πιο επιτακτική η ανάγκη, αφενός να εξοικονομείται χρόνος στις συναλλαγές και αφετέρου να αποφεύγεται το ψηλό κόστος της αποθήκευσης ποικίλων αγα- θών. Σε αυτό ακριβώς το στάδιο, αρχίζει η αναζήτηση κάποιου αγαθού με χαμηλό κόστος αποθήκευσης, μικρή πιθανότητα φθοράς και ψηλή πιθανότητα αποδοχής του σαν ανταλλάγματος από πολλούς πωλητές. Η ανακάλυψη και χρησιμοποίη- ση ενός τέτοιου αγαθού είναι ωφέλιμη όχι μόνο για τον κάθε συμβαλλόμενο χω- ριστά, μα κυρίως για το σύνολο της οικονομίας. Η διατήρηση μιας λογικής πο- σότητας αποθεμάτων από ένα μόνο αγαθό συνεπάγεται εξοικονόμηση χρόνου, αποδεσμεύει παραγωγικούς συντελεστές από την παραγωγή αγαθών που χρη- σιμεύουν σαν αποθέματα και επιτρέπει τη διάθεσή τους στην παραγωγή άλλων που προορίζονται για την κάλυψη βιοτικών αναγκών. Με τον τρόπο αυτό, ενώ διευκολύνεται το εμπόριο, ενισχύεται παράλληλα η παραγωγή και ενθαρρύνε- ται η εξειδίκευση. Άλλο μειονέκτημα του αντιπραγματισμού, που αρχίζει να γίνεται αισθητό καθώς διευρύνεται η αγορά, είναι η έλλειψη ενός μέτρου για την έκφραση της αξίας των αγαθών. Η έλλειψη αυτή έχει σαν αποτέλεσμα την πολυπλοκότητα των υπολογι- σμών που χρειάζονται, για να εκτιμηθεί και να ελεγχθεί με ακρίβεια η ανταλλα- κτική αξία του κάθε αγαθού σε σύγκριση με όλα τα άλλα. Όταν τα εμπορεύμα- τα που παρουσιάζονται στην αγορά για ανταλλαγή είναι μόνο δύο, η συγκριτική αξιολόγησή τους είναι σχετικά εύκολη. Αφενός ο βαθμός επιτακτικότητας της ανάγκης του κάθε συναλλασσόμενου για το προϊόν του άλλου και αφετέρου το κόστος παραγωγής του κάθε αγαθού, προσδιορίζουν τη σχέση ανταλλαγής των δύο αγαθών μεταξύ τους. Η μικροοικονομική ανάλυση καταλήγει στο συμπέρα- σμα ότι η οριακή χρησιμότητα του κάθε αγαθού για τον κάθε συναλλασσόμενο, σε συνδυασμό με το οριακό κόστος παραγωγής του κάθε αγαθού, σε χρόνο και σε ποσότητα συντελεστών παραγωγής που διατίθενται στην παραγωγή του, κα- θορίζουν την αναλογία ανταλλαγής των δύο αγαθών: ένας βροντόσαυρος για δύο αγριόχοιρους. Όταν πρόκειται για δύο μόνο αγαθά, η «σχετική τιμή» του καθενός προσδιορί- ζεται χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, γιατί εκφράζεται σε μονάδες του αγαθού με το οποίο ανταλλάσσεται. Με την αύξηση όμως του αριθμού των αγαθών που εμ- φανίζονται στην αγορά, αυξάνεται και το πλήθος των σχετικών τιμών που αντι- στοιχούν στο καθένα χωριστά. Αρχίζει έτσι να δυσκολεύει και καταντά πρακτικά αδύνατος ο υπολογισμός των σχετικών τιμών όλων των αγαθών. Αν ο αριθ-