ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Κεφάλαιο 1 Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ Εισαγωγή Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται ο ρόλος του χρήματος στην οικονομική δρα- στηριότητα και στην κοινωνία. Γίνεται αντιληπτό πώς εγκαθιδρύεται ένα αγαθό το οποίο λειτουργεί ως χρήμα και ποιες τεχνικές λειτουργίες το διακρίνουν, στις οποίες οφείλεται ο ρόλος και η σημασία του βραχυχρονίως αλλά και για τους μα- κροχρόνιους μετασχηματισμούς της οικονομίας. Περαιτέρω, οδεύοντας προς το σύγχρονο χρήμα, αναδεικνύεται αρχικά ο αντιπραγματισμός, το σύστημα της ανταλλαγής αγαθών, των συναλλαγών χωρίς χρήμα. Αναπτύσσεται η σημασία και η συμβολή του κατά το παρελθόν, αλλά και πώς σταδιακά έφθασε στο τέλος της χρήσιμης ζωής του για την περίπτωση μιας οργανωμένης οικονομίας με πλη- θώρα αγαθών. Τέλος, το κεφάλαιο αναφέρει τα κίνητρα που έχουν οι οικονομι- κές μονάδες ώστε να διατηρούν ένα μέρος του εισοδήματος και της περιουσίας τους στη μορφή του χρηματικού αποθέματος. 1.1 Ο ρόλος του χρήματος Για τον πολύ κόσμο το χρήμα ταυτίζεται με την έννοια του εισοδήματος. Όταν κά- ποιος δηλώνει «δεν έχω χρήματα» συνήθως εννοεί ότι εξαντλήθηκε το εισόδημά του ή δεν του φτάνει για να καλύψει κάποια ανάγκη. Αντίθετα, για όσους έχουν σχέση με επιχειρήσεις και λογιστήρια, η φράση «δεν έχουμε χρήματα» δεν ση- μαίνει ανεπάρκεια εισοδήματος, αλλά ότι τα κεφάλαια και τα παλαιότερα έσοδα έχουν τοποθετηθεί σε διάφορα εμπορεύματα, πελάτες, χρεόγραφα ή άλλα πε- ριουσιακά στοιχεία, ώστε να μην υπάρχει αυτό που λέγεται συνήθως «ρευστό» χρήμα για την αντιμετώπιση τρεχόντων εξόδων. Αυτό ακριβώς το «ρευστό» είναι εκείνο που στην οικονομική σκέψη νοείται σαν χρήμα. Η εννοιολογική ταύτιση του χρήματος με το εισόδημα, από το ευρύ κοινό, έχει τη λογική της εξήγηση. Για πολλούς αιώνες τώρα, η αξία των υλικών αγαθών και οι αμοιβές των συντελεστών παραγωγής εκφράζονται γενικά σε χρηματικές μο- νάδες. Αντίθετα, στην οικονομική ορολογία οι δύο έννοιες, χρήμα και εισόδημα, κάθε άλλο παρά ταυτίζονται. Σαν εισόδημα νοείται το προϊόν κάποιας παραγω- γικής διαδικασίας, ενώ σαν χρήμα ορίζεται ένα ή περισσότερα αγαθά που συγκε- ντρώνουν ορισμένες ιδιότητες και λειτουργούν με συγκεκριμένο τρόπο. Αν τώρα το εισόδημα εκφράζεται σε μονάδες χρήματος και όχι σε ρολόγια, στάρι, πύραυ-