ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

12 ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ, ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡIΚΟΥ ΔIΚΑIΟΥ βλέψιμο, διά καταβολής της συνήθους επιμελείας, κείμενον εντός του συνήθους επιχειρημα- τικού κινδύνου» 17 . ΙΙΙ. Είδη κινδύνων. Οι κίνδυνοι κατηγοριοποιούνται συνήθως σε επιχειρηματικούς κινδύ- νους, κινδύνους της αγοράς, πιστωτικούς, ρευστότητας, λειτουργικούς και νομικούς. Οι επι- χειρηματικοί κίνδυνοι (business risks) αναφέρονται στο είδος της επιχείρησης που ασκεί- ται. Αν π.χ. η επιχείρηση δρα ως τουριστική επιχείρηση, επιχειρηματικοί θα είναι οι κίνδυνοι που αναφέρονται στο χώρο του τουρισμού (μη προσέλευση τουριστών). Οι κίνδυνοι αγο- ράς (market risks) αφορούν δυσμενείς μεταβολές στις τιμές που διαμορφώνονται στην αγο- ρά, ιδίως τις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών. Οι πιστωτικοί κίνδυνοι (credit risks) αφο- ρούν γεγονότα όπως η μεταβολή των επιτοκίων ή η αδυναμία του αντισυμβαλλομένου να προβεί στην υπεσχημένη καταβολή. Οι κίνδυνοι ρευστότητας (liquidity risks) είναι η αδυνα- μία της επιχείρησης να εξεύρει χρηματικά διαθέσιμα, όταν τα χρειάζεται, και η αντίστοιχη δυ- σκολία της να εκποιήσει σε κανονικές τιμές ένα περιουσιακό της στοιχείο, π.χ. λόγω ανυπαρ- ξίας αγοραστών. Οι λειτουργικοί κίνδυνοι (οperatiοnal risks) αφορούν την κακή λειτουργία των εσωτερικών συστημάτων της επιχείρησης ή των προσώπων που τη στελεχώνουν. Η κα- κή λειτουργία μπορεί να είναι από τις πιο ασήμαντες (π.χ. η βλάβη του φωτοτυπικού μηχανή- ματος, υπεξαίρεση μικρού ποσού από υπάλληλο) μέχρι τις πιο σημαντικές (π.χ. μεγάλες ζημί- ες της επιχείρησης). Τέλος, οι νομικοί κίνδυνοι (legal risks) αφορούν ενδεχόμενα ακυρότητας ή μη εξαναγκαστού των συμβάσεων ή άλλων δικαιωμάτων της επιχείρησης, είτε για γενικούς λόγους είτε για λόγους που προκύπτουν από διατάξεις εμπορικού δικαίου (π.χ. λόγω του ότι κάποια σύμβαση διενεργήθηκε πριν από την πτώχευση, αλλά κατά τη διάρκεια της ύποπτης περιόδου). ΙV. Χειρισμός και αντιμετώπιση των κινδύνων. Για την αντιμετώπιση των κινδύνων υπάρ- χουν διάφορες μέθοδοι. Σημασία έχουν ιδίως η έγκαιρη διάγνωση και πρόληψή τους (το εταιρικό δίκαιο γνωρίζει πολλές τέτοιες μεθόδους, π.χ. με προβλέψεις και αποθεματικά, ως μεθόδους αποταμίευσης), η μείωσή τους (π.χ. με εγγυήσεις που αξιώνονται από τους οφει- λέτες), η μετακύλισή τους σε τρίτους (π.χ. σε ασφαλιστή), η κατανομή τους σε περισσότερους (π.χ. διαμέσου εταιρικής οργάνωσης) και η «αντιστάθμισή» τους με διάφορα ειδικά χρημα- τοοικονομικά μέσα. Έχει σημασία όμως να λεχθεί, ότι ο χειρισμός και ενδεχομένως, με διά- φορες μεθόδους, η εξουδετέρωση των κινδύνων δεν αίρουν το χαρακτήρα της δράσης ως εμπορικής. Οι εμπορικοί κίνδυνοι δηλ. θα πρέπει να διαπιστώνονται in abstractο ως χαρα- κτηριστικά της επιχειρούμενης δράσης, έστω και αν σε συγκεκριμένη περίπτωση εξουδετε- ρώνονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Άλλωστε η αντιμετώπιση οποιουδήποτε κινδύνου συνεπάγεται κόστος, μετρώμενο και αυτό κατά τον υπολογισμό του κέρδους ή της ζημίας. Γ. Το εμπορικό κέρδος (και η εμπορική ζημία) Βιβλιογραφία : Γεωργακόπoυλoυ, Kέρδος – ο πυρήνας του εμπορικού δικαίου, Αθήνα 2008, Μάτσου , Το φορολογητέο κέρδος – η λογιστική στο δίκαιο της φορολόγησης των επιχειρήσεων, Αθήνα 2009. Ι. Το κέρδος ως «αμοιβή» του εμπορικού κινδύνου. Αυτονόητο αντάλλαγμα του εμπό- ρου για τους κινδύνους που διατρέχει, κίνητρο για την ανάληψή τους και τελικός σκοπός του εμπορίου, ως ιδιοτελούς δράσης, είναι το κέρδος (έννοια οικονομική, αλλά και νομική, 17. ΑΠ 19/2004 ΔΕΝ 2004, 867.