ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

16 ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ, ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡIΚΟΥ ΔIΚΑIΟΥ VI. Η εμπορική ζημία. Το αντίστροφο του εμπορικού κέρδους είναι η εμπορική ζημία, που και αυτή δεν υπόκειται πάντοτε σε λογιστικοποίηση (π.χ. απώλεια πελατείας λόγω δυσφήμισης της επιχείρη- σης), ούτε είναι πάντοτε άμεσα μετρήσιμη (π.χ. απώλεια ανταγωνιστικού προβαδίσματος). Η εμπο- ρική ζημία δεν συμπίπτει αναγκαία με την κατά το αστικό δίκαιο (ΑΚ 298, 914 κλπ.) ζημία, όπου έμφαση δίδεται στη δυνατότητα αποκατάστασής της από το πρόσωπο που παράνομα και υπαίτια την προκάλεσε («κανονιστική» έννοια της ζημίας 28 ). Μάλιστα όταν η ζημία μπορεί να αποκαταστα- θεί από τον (αξιόχρεο!) ζημιώσαντα ή ασφαλιστή, λογιστική (τουλάχιστον) ζημία δεν θα υπάρχει καν, αφού στην περιουσία του ζημιωθέντος θα υπάρχει αντίστοιχη αποζημιωτική αξίωση. Με ευ- ρεία έννοια, εμπορική (όχι και αστική) ζημία μπορεί να συνιστά ακόμη και η θετική απόδ οση του κεφαλαίου, που όμως είναι χαμηλότερη παρεμφερών αποδόσεων (π.χ. απόδοση καταθέσεων ή ομολόγων του δημοσίου). Δ. Η δράση σε αγορά Ι. Η δράση σε αγορά, ως προϋπόθεση της εμπορικότητας. Για να είναι η διαμεσολάβηση ή οι άλλες υπηρεσίες εμπορικές, πρέπει να λαμβάνουν χώρα σε «αγορά» 29 . Και για μεν τη διαμε- σολάβηση, ως εμπλοκή στην κυκλοφορία των αγαθών και υπηρεσιών, το στοιχείο αυτό θα συντρέχει σχεδόν εξ υποθέσεως. Αλλά και οι άλλες εμπορικές υπηρεσίες θα πρέπει να είναι εξωτερικές, να εντάσσονται δηλ. σε κάποιο περιβάλλον αναζήτησης πελατείας. Αυτό είναι το νόημα της άποψης που θέλει την «επιχείρηση πρακτορείας» να αφορά υπηρεσίες «προς το κοινό» (βλ. παρακάτω, § 24 Γ 1). Όταν (αλλά και επειδή) συμβαίνει αυτό, η δράση αποκτά ει- δική βαρύτητα και δικαιολογούνται οι ειδικές «εμπορικές» συνέπειες, που προβλέπει το δί- καιο. Ιδιωτική δράση, χωρίς εξωτερική εκδήλωση μπορεί να ενδιαφέρει το αστικό, όχι όμως και το ΕμπΔ. 1. Για να γίνει κατανοητή η παράμετρος της αγοράς (mercatum) για την εκτίμηση της εμπορι- κής δράσης, θα πρέπει να λεχθούν τα ακόλουθα: Στις δοσοληψίες του περιουσιακού δικαίου υπάρχουν πράξεις που ενδιαφέρουν ένα μεμονωμένο άτομο (όπως π.χ. η μίσθωση των υπη- ρεσιών εργάτη για τη συντήρηση της ιδίας οικίας, συλλογή έργων τέχνης με απευθείας αγο- ρές από τους καλλιτέχνες) ή ένα περιορισμένο κύκλο προσώπων (όπως π.χ. η αυτούσια δια- νομή κοινού πράγματος μεταξύ των κοινωνών) και υπάρχουν πράξεις («συναλλαγές»), που λαμβάνουν χώρα σε ένα ευρύτερο οικονομικό χώρο, το χώρο της «αγοράς», και που, με αναφορά στο χώρο αυτό, αποκτούν ένα νόημα ειδικό και σημαντικότερο, σε σχέση με εκείνο που θα είχαν ως μεμονωμένες πράξεις. Μια δικαιοπραξία του περιουσιακού δικαίου αποκτά ιδιαίτερη αποστολή και σημασία, όταν εντάσσεται στην αέναη διαδικασία των συναλλαγών, και, ως κρίκος μιας αλυσίδας, επηρεάζει τη λειτουργία του όλου χώρου του οικονομικού συ- στήματος και άρα ένα ευρύτερο κύκλο προσώπων. 2. Παρομοίως: Το ίδιο το εμπορικό επάγγελμα δεν μπορεί να υπάρξει σε κενό χώρο, αλλά αποκτά νόημα στο πλαίσιο της αγοράς. Αυτό που χαρακτηρίζει το εμπορικό επάγγελμα (και δικαιολογεί τις συνέπειες που προσδίδει σ’ αυτό ο νόμος) είναι η εξωτερική δράση του εμπό- ρου, η εμπλοκή του στην αγορά. Ο έμπορος έχει οικονομικά σημαντική δράση, χρησιμοποιεί επωνυμία, σήματα, συναλλάσσεται, διαφημίζεται. Το επάγγελμα σημαίνει αυτήν ακριβώς την προς τα έξω δράση και με βάση αυτήν κυρίως πρέπει να αξιολογείται. 28. Βλ. Γεωργιάδη, ΕνοχΔ, Γενικό Μέρος, 2015, σ. 144, Σπυριδάκη, Το αδίκημα κατά ΑΚ 914, 1999, σ. 289. 29. Βλ. ΓνωμΝΣΚ 774/1999 www.nsk.gov.gr