Ο ΞΑΔΕΛΦΟΣ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΚΙΑ

Τ ι είναι αυτό που μετατρέπει απαλά μια συ- νοπτική αφήγηση ενός σκληρού και επίκαι- ρου κομματιού αλήθειας σε δαιδαλώδες πολύ- χρωμο δάσος γεμάτο επεισοδιακές περιπέτειες, συναρπαστικές συναντήσεις και αναπάντεχες αισθηματικές αποχρώσεις που αφορούν εξίσου μικρούς και μεγάλους; Ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος οραματίστηκε μια σει- ρά μικρών-μεγάλων βιβλίων. Στο σύντομο μα σοφό περιεχόμενό τους, θίγουν την κόψη εκεί- νων που συνήθως δεν ξέρουμε πώς να κου- βεντιάσουμε με τα παιδιά που αμφισβητούν το αβέβαιο, επιζητώντας τη βεβαιότητα μιας λο- γικής ερμηνείας και κυρίως, διεκδικώντας ένα «καλό τέλος» σε κάθε φανταστική ή αληθινή ιστορία: η αρρώστια και ο θάνατος, ο πόλεμος και η απώλεια της εστίας ή η απώλεια κάποιου βασικού ανθρώπινου δικαιώματος, η απότομη αλλαγή της συνθήκης του «για πάντα», απαλύ- νονται και γίνονται λίγο πιο κατανοητά καθώς εντάσσονται προσεκτικά στο τρυφερό πλέγμα της εξοικείωσης που με εξαιρετική ευαισθησία και ενσυναίσθηση υφαίνει ο συγγραφέας. Με τον Bαγγέλη Ηλιόπουλο έχουμε περάσει πολλές υπέροχες ώρες, ημέρες και χρόνια μαζί, συζητώντας για τη ζωγραφική, βουτώντας λαίμαργα σε καμβάδες και κατασκευές φίλων, αναζητώντας και βραβεύοντας τις καλύτερες εικονογραφήσεις της χρονιάς, επινοώντας και στήνοντας εκθέσεις και άλλες ιστορίες του τοί- χου, του βλέμματος και της καρδιάς σε πολιτι- στικά κέντρα, βιβλιοθήκες και χώρους τέχνης. Η απόφασή του να επιστρατεύσει ζωγράφους, ζητώντας τους να συνδράμουν στα δύσκολα ζητήματα της σειράς «Μικρά Βήματα Μεγάλοι Δρόμοι», όχι τόσο εικονογραφώντας τα κατά λέξη και φράση αλλά κυρίως, εισχωρώντας και συνομιλώντας με τα δύσκολα πεδία τους και προτείνοντας ανοιχτές ερμηνείες και λύσεις, επισφραγίζει, πιστεύω, την επιθυμία του να χα- ρίσει στα παιδιά μικρούς μα πολύτιμους οδη- γούς κατανόησης και διαχείρισης των ατραπών της ζωής: της ζωής που ποτέ δεν είναι μια ευ- θεία προαναγγελθέντων γεγονότων, αλλά ένα παλλόμενο χορικό με άγνωστη ώρα έναρξης και λήξης, χαράς και λύπης, αναχώρησης και άφι- ξης, αναμονής και παραμονής. Το πέμπτο βιβλίο της σειράς, μια ενδοοικογενεια- κή ιστορία ενηλικίωσης, συνειδητότητας και άνευ όρων αγάπης και άφεσης για το νεαρό παραβα- τικό μέλος της, που εξυφαίνεται και αποδίδεται αφηγηματικά με τρόπο έξοχο από τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο, για μια ακόμη φορά, εικονοποιείται από τον πλέον αρμόδιο ζωγράφο. Η αιωρούμενη δυστοπία, η πλοκή της αφήγη- σης μα και η συνθήκη ύπαρξης, ζωγραφίζο- νται από τον Κωνσταντίνο Έσσλιν με συνθετική τόλμη, σχεδιαστική ευκρίνεια και αφοπλιστική ενσυναίσθηση, γεννώντας εικόνες στιλπνής καθαρότητας όπου το πλακάτο εντατικό μονο- χρώμα απομονώνει και ταυτόχρονα περιβάλλει τρυφερά το σχέδιο, παρέχοντάς του μέσω αυ- τής της έκπαγλης υλικότητας νέα ερμηνευτικά πεδία και προτείνοντας το ανθρώπινο σώμα ως εργαλείο πνευματικής και ενστικτώδους ταυτόχρονα αναζήτησης. Η κυρίαρχη, κεντρική φιγούρα της σύνθεσης, υπογραμμιζόμενη με το επιλεγμένο κάθε φορά συμβολικό χρώμα και αμφιταλαντευόμενη ανάμεσα στο σκοτάδι και το φως, διχαζόμενη ανάμεσα στην οικογενειακή θαλπωρή και την απομονωτική παραβατικότητα, ανάμεσα στο «πρέπει» και στο «δεν μπορώ» της συγγραφι- κής αφήγησης, εμπλέκεται σε αλλεπάλληλες βιωματικές απεικονίσεις αλληλουχίας αντιφα- τικών στιγμών και επισφαλών καταστάσεων ενός δυσχερούς παρόντος ή μιας ενδεχομένως μη πραγματοποιήσιμης επιθυμίας επιστροφής. Κάθε εικόνα, όπου ορθά πρωταγωνιστεί ο κε- ντρικός ήρωας της αφήγησης, είναι μια εναγώ- νια μάχη με τον άγνωστο εαυτό. Ψηλαφίζοντας εκ των έσω τον ξάδελφο-σκιά, ο Έσσλιν προσεγγίζει με λιτή αφήγηση και συμβολιστική ευκρίνεια καταλυτικές, συχνά συμπλεκόμενες εμπειρίες, όπως η ομορφιά και η ασχήμια, η αποδοχή και η απόρριψη, ο δε- σμός και η άρρητη συνύπαρξη, το καταλυτικό ένστικτο επιβίωσης, ο φόβος του θανάτου και ο αποχωρισμός. Με τα θαυμάσια κύκλια σχέδιά του που καθι- στούν το ξένο και διαφορετικό του καθενός μας ένα, κατορθώνει να δημιουργήσει μια ανοιχτή τρυφερή επιστολή εξοικείωσης, αποκαλύπτο- ντας ένα δυνητικό πέρασμα από το σκοτεινό στο φωτεινό, με όχημα την αγάπη που σταδιακά, αν και επίπονα, οδηγεί στην αυτογνωσία. Γεμίζοντας με ζώσα υπόσταση τη σκιά και προ- τείνοντας στον θεατή μια αέναη και παράδοξη διαδρομή προς την αποδοχή και την επιστροφή στη ζωή, με πολύτιμους παραστάτες τους πέρα από κάθε σύμβαση αγαπώντες, μα τελικό κατα- λύτη τον ίδιο τον εαυτό. Ίρις Κρητικού Ιστορικός Τέχνης - Επιμελήτρια