ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2 B. Το φορολογικό δίκαιο και το διοικητικό δίκαιο Το φορολογικό δίκαιο μπορεί να ενταχθεί συστηματικά και στο διοικητικό δίκαιο, ως ειδικός «χειραφετημένος» κλάδος του. Είναι προφανές ότι η ιδιαιτερότητα της φορο- λογικής επιβολής συνεπάγεται ορισμένες διαφοροποιήσεις από τα ισχύοντα για τον κύ- ριο κορμό του διοικητικού δικαίου, όπως ιδίως περιορισμένη έκταση της κανονιστικής εξουσίας, απαγόρευση αναδρομικότητας των φορολογικών νόμων, στενή ερμηνεία των φορολογικών διατάξεων, κατ’ αρχήν απουσία διακριτικής ευχέρειας των φορολο- γικών οργάνων. Οι ιδιαιτερότητες αυτές δεν συνεπάγονται την ανάγκη αναζήτησης δι- αφορετικών θεωρητικών θεμελιώσεων έναντι του λοιπού διοικητικού δικαίου. Οι γενι- κές αρχές που διέπουν τη νόμιμη δράση της δημόσιας διοίκησης γενικά εφαρμόζονται κατ’ αρχήν και στις σχέσεις της φορολογικής διοίκησης με τους φορολογούμενους. Το φορολογικό δίκαιο αποτελείται από το σύνολο των κανόνων της φορολογικής νο- μοθεσίας και των κανόνων του συνταγματικού δικαίου, του ουσιαστικού και δικονο- μικού διοικητικού δικαίου, καθώς και του διεθνούς και του ευρωπαϊκού δικαίου, που έχουν εφαρμογή στο φορολογικό αντικείμενο. §3 - ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ A. Η σύνδεση του φορολογικού δικαίου με τους άλλους κλάδους του δικαίου Οι κανόνες του ουσιαστικού φορολογικού δικαίου ρυθμίζουν τις φορολογικές συνέ- πειες εννόμων σχέσεων που προβλέπονται από άλλους κλάδους δικαίου. Κατ’ αρχήν, οι έννοιες και οι νομικές ρυθμίσεις που ευρίσκονται έξω από το χώρο του φορολογι- κού δικαίου λαμβάνονται από αυτό ως έχουν. Όταν το πραγματικό του φορολογικού κανόνα προϋποθέτει μια ιδιότητα, κατάσταση ή σχέση, όπως π.χ. την ιδιότητα του κλη- ρονόμου, του εταίρου, του ημεδαπού ή αλλοδαπού, την κατάσταση της πτώχευσης, τη σχέση της πώλησης, της δωρεάς ή της μίσθωσης, η παραπομπή στις αντίστοιχες έννοι- ες του ιδιωτικού δικαίου ή του δημοσίου δικαίου είναι επιβεβλημένη. Συχνά ο ίδιος ο φορολογικός νόμος παραπέμπει ρητά στο ιδιωτικό δίκαιο. Έτσι π.χ. το άρθρο 1§2 του ΑΝ 1521/1950 (που κυρώθηκε με το Ν 1587/1950) προβλέπει ότι για την επιβολή του φόρου μεταβίβασης ακινήτων η έννοια των ακινήτων και των εμπραγμάτων δικαιω- μάτων επί ακινήτων λαμβάνεται όπως αυτή καθορίζεται στον Αστικό Κώδικα. Ανάλο- γες διατάξεις απαντώνται και στο δικονομικό φορολογικό δίκαιο. Έτσι π.χ. το άρθρο 170 ΚΔΔ ορίζει ότι «τα δημόσια και ιδιωτικά έγγραφα που προσάγονται στο δικαστή- ριο πρέπει να έχουν συνταχθεί κατά τους νόμιμους σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις τύπους...». Πράγματι, λόγοι ασφάλειας δικαίου και ισότητας, και συνεπώς σταθερό- τητας των συναλλαγών, επιβάλλουν την ισχύ και στο πεδίο του φορολογικού δικαίου των εννοιών και θεσμών που έχουν καθιερωθεί σε άλλους νομικούς κλάδους, συνη- γορούν δηλαδή για την ενότητα της έννομης τάξης. 4 5

RkJQdWJsaXNoZXIy NDg3NjE=