ΤΟ ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

10 Το επιτελικό κράτος της Ελλάδος από την Θ’ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων ολοκληρώθηκε με το Ψήφισμα της 25ης Νοεμβρίου 2019 (ΦΕΚ Α΄187/28.11.2019) και το κείμενο του Συντάγματος (ΦΕΚ Α΄211/24.12.2019) δημοσιεύθηκε την 24η Δεκεμβρίου 2019. Ωστόσο, οι συμπερασματι- κές παρατηρήσεις και η κριτική θεώρηση περί νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας και αρ- χών καλής νομοθέτησης στο επιτελικό κράτος (Μέρος IV, υπό Ζ) εστιάζει στην προσθήκη παραγράφου 6 στο άρθρο 73 του Συντάγματος σχετικά με τη δυνατότητα λαϊκής νομοθε- τικής πρωτοβουλίας. Η αιτιολογική έκθεση στο σχέδιο νόμου για το επιτελικό κράτος αξιοποιείται ως πηγή της έρευνας για να φωτίσει τους λόγους που κατέστησαν αναγκαίες, κατά τους εμπνευστές του και την Κυβέρνηση, τις ρυθμίσεις που αποτελούν αντικείμενό της. Παρατίθενται εκείνα τα σημεία της αιτιολογικής έκθεσης που απαντούν στα ερευνητικά ερωτήματα ή αφορούν ζη- τήματα που ήγειρε η δημόσια διαβούλευση, ο κοινοβουλευτικός και επιστημονικός διάλο- γος ή οι συνεντεύξεις εμπειρογνωμόνων. Ενδιαφέρουσα διαπίστωση αναφορικά με το πε- ριεχόμενο της αιτιολογικής έκθεσης του νόμου για το επιτελικό κράτος, αν αυτή μπορεί να θεωρηθεί ένα – υπό την ευρεία, έστω έννοια, και δεδομένης της άμεσης συνταγματικής πρό- βλεψής της στο άρθρο 74 παρ. 1 του Συντάγματος – νομικό κείμενο, είναι η συχνή παραπο- μπή σε μη νομικές, επιστημονικές πηγές τεκμηρίωσης. Πρόκειται για έναν εμπλουτισμό της αιτιολογικής έκθεσης ως νομικού «γλωσσικού παιχνιδιού» που μαρτυρά διεύρυνση των ορίων του οπτικού πεδίου των θεσμικών δρώντων. Κατά τον Alexy, αυτή η διεύρυνση συ- νιστά θεμελίωση της νομικής επιχειρηματολογίας σε εξωτερική αιτιολόγηση. 22 Το σχέδιο νόμου αναρτήθηκε στην πλατφόρμα opengov.gr για τη δημόσια διαβούλευση. Διατυπώθηκε κριτική σχετικά με τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης, από την 25η Ιουλίου 2021, στις 23:00 έως την 31η Ιουλίου του 2021, στις 12:00 το μεσημέρι, καθώς και για την παράβαση των σχετικών προβλέψεων του νόμου για το επιτελικό κράτος. Αυτή η κριτική εντοπίζεται τόσο στα σχόλια της δημόσιας διαβούλευσης όσο και στον κοινοβου- λευτικό και τον επιστημονικό διάλογο. Από τους συμμετέχοντες στη δημόσια διαβούλευ- ση ζητήθηκε και προτάθηκε ο σχολιασμός του νομοσχεδίου κατά κεφάλαιο και ασκήθηκε κριτική για προσχηματική διαβούλευση λόγω της ανάρτησης 116 άρθρων σε μία σελίδα σχολιασμού, κατά παρέκκλιση από το τυπικό σύστημα σχολιασμού κατ’ άρθρο. Κατά τα εν λόγω σχόλια, η μη προτίμηση της κατ’ άρθρο ανάρτησης σχολίων συντελεί στην υποτί- μηση της διαδικασίας και εκλαμβάνεται ως προσβολή όσων αφιερώνουν χρόνο για να το- ποθετηθούν. Πράγματι, οι συνέπειες της καταχώρισης όλων των άρθρων σε μία μόνο σε- λίδα σχολιασμού στη δυνατότητα ουσιαστικού διαδικτυακού διαλόγου, εμβάθυνσης στα επιμέρους κεφάλαια ή άρθρα και παρακολούθησης/συμμετοχής στη δημόσια διαβούλευ- ση αξιολογούνται ως αρνητικές. Η διαβούλευση δεν παρουσιάζει συνοχή, ούτε συνιστά ένα πεδίο διαλόγου ή έστω έναν διυποκειμενικό χώρο κατάθεσης απόψεων, κριτικής και προτάσεων επί συγκεκριμένων μερών του νομοσχεδίου. Καθίσταται έτσι δυσχερής η πα- ρακολούθηση των προτάσεων και των απόψεων που εκτίθενται από τον κάθε ενδιαφερό- ών, την οργάνωση και τις διαδικασίες του πολιτεύματος (άρθρα 30-110) και σε ουσιαστικές ή του ουσι- αστικού συνταγματικού δικαίου, όπως οι εγγυήσεις των συνταγματικών δικαιωμάτων.»]. 22. Alexy R., ό.π., σελ. 230 επ.