ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ

Α.: ΓΕΝΙΚΟΜΕΡΟΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ 3 (ii). ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ: (α). Φορέας είναι το υποκείμενο προστασίας του δικαιώματος, εκείνος χάριν του οποίου έχει θεσπιστεί το δικαίωμα. Φορείς είναι τα φυσικά πρόσωπα λόγω της ικανότητας δικαί- ου που διαθέτουν, ανεξαρτήτως, κατ’αρχήν, από την ύπαρξη δικαιοπρακτικής ικανότη- τας, εκτός αν τούτο απαιτείται λόγω της φύσης του δικαιώματος μετά από εκτίμηση σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Σταφυσικά πρόσωπα - φορείς δικαιωμάτων περιλαμβά- νονται τόσο Έλληνες όσο και αλλοδαποί ανεξαρτήτως του αν οι τελευταίοι βρίσκονται νομίμως στη χώρα, αφού γίνεται δεκτό ότι τα περισσότερα δικαιώματα έχουν παναν- θρώπινο χαρακτήρα 3 . Ακόμη μάλιστα και στις περιπτώσεις που γίνεται στο συνταγμα- τικό κείμενο αναφορά μόνο στους Έλληνες πολίτες, τούτο δεν σημαίνει ότι οι αλλοδα- ποί αποκλείονται παντελώς από τη σχετική προστασία, αλλά μπορεί να απονεμηθεί και σ’αυτούς το εν λόγω δικαίωμα με νομοθετική ρύθμιση. Εξάλλου, κατά συστηματική ερ- μηνεία και ενόψει της αρχής της αξίας του ανθρώπου (άρθρο 2§1 Συντ.), του γενικού δικαιώματος ανάπτυξης της προσωπικότητας (άρθρο 5§1 Συντ.) και της απαγόρευσης διακρίσεων (άρθρα 14 ΕΣΔΑ και 21 ΧΘΔΕΕ), η διακριτική μεταχείριση των αλλοδαπών πολιτών (ευμενέστερη ή συνήθως δυσμενέστερη) είναι επιτρεπτή μόνο στις περιπτώ- σεις που τούτο δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος. Επιπλέον, τα νομικά πρόσωπα και κατ’ εξαίρεση ενώσεις προσώπων χωρίς νομική προ- σωπικότητα είναι φορείς δικαιωμάτων που προσιδιάζουν στη φύση τους 4 (λ.χ. δικαίω- μα στην ιδιοκτησία και περιουσία, δικαίωμα στην οικονομική ελευθερία και στη φήμη, δικαίωμα δικαστικής παράστασης, κοκ), κι ως εκ τούτου, όχι κοινωνικών δικαιωμάτων, τα οποία εξ ορισμού συνδέονται με φυσικά πρόσωπα. Το Δημόσιο και ταΝΠΔΔ (πχ ΟΤΑ, ΑΕΙ, Δικηγορικοί Σύλλογοι) είναι κατά βάση φορείς αρ- μοδιοτήτων κι όχι δικαιωμάτων, διότι είναι κατά κύριο λόγο οι αποδέκτες αυτών, με την έννοια ότι δεσμεύονται να σεβαστούν τα δικαιώματα των πολιτών. Μόνον κατ’εξαίρεση μπορούν να είναι φορείς δικαιωμάτων και δη αυτών που προσιδιάζουν στη φύση τους 5 . Ειδικότερα, τα ΝΠΔΔ σωματειακής μορφής (λ.χ. Δικηγορικοί Σύλλογοι, Ιατρικοί Σύλλο- γοι, Τεχνικά Επιμελητήρια, κοκ), τα οποία, μεταξύ άλλων, έχουν ως σκοπό την προαγωγή των συμφερόντων των μελών τους, είναι πιο εύλογο να θεωρηθούν φορείς τέτοιων δι- καιωμάτων με αποδέκτη το Κράτος, αλλά και των δικαιωμάτων περιουσίας και ιδιοκτη- 3. Η ίδια η συνταγματική διατύπωση καταδεικνύει τον φορέα εκάστου δικαιώματος: υπάρχουν δικαι- ώματα που αναφέρουν «Οι Έλληνες…» ή οι πολίτες / το Έθνος (λ.χ. άρθρα 4 παρ. 1, 11, 12, 21 παρ. 1) και άλλα που αναφέρουν «Καθένας…»/ «του καθενός» (λ.χ. άρθρα 5 παρ. 1, 9, 9Α, 10 παρ. 1, 14, 20 παρ. 1, 24 παρ. 1) ή «Κανένας…» (λ.χ. άρθρα 6 παρ. 1, 8, 17 παρ. 2) ή «ο άνθρωπος/του ανθρώπου» (λ.χ. άρθρο 2 παρ. 1) ή δεν αναφέρουν υποκείμενο (λ.χ. άρθρα 7, 13, 19 παρ. 1, 22 παρ. 1). 4. Μια τέτοια παραδοχή είναι αυτονόητη για τα νομικά πρόσωπα, αφού ο σκοπός της συστάσεώς τους και της αναγνώρισης νομικής προσωπικότητας από την έννομη τάξη είναι ακριβώς για να είναι αυ- τοτελώς στο όνομά τους φορείς δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. 5. Τέτοια είναι κυρίως το δικαίωμα δικαστικής προστασίας και το δικαίωμα έκφρασης.