ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Εισαγωγή 3 και κορυφώθηκε κατά τα επόμενα έτη στην Ευρώπη, θέτοντας σε υπαρξιακό κίνδυ- νο την Οικονομική και Νομισματική Ένωση, ακολούθησε σειρά ρυθμιστικών παρεμ- βάσεων που κατέληξε στη νέα ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση 8 . Τέλος, του- λάχιστον μέχρι τώρα, η υγειονομική κρίση της COVID-19 υποχρέωσε τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εγκαταλείψουν τις παλαιότερες πάγιες θέσεις τους για τη δημοσιονομική πειθαρχία και να υιοθετήσουν νέα εργαλεία για την καταπολέμη- σή της, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης 9 . Κατόπιν αυτών και ύστερα από τη μεταβολή της έκτασης του κράτους και τη συνε- πακόλουθη ένταση των ελεγκτικών του μηχανισμών, η λογοδοσία, ως αρχή και δια- δικασία, επανανοηματοδοτείται. Τα Ανώτατα Ελεγκτικά Όργανα, από το 1970, βρέ- θηκαν ενώπιον ενός μοντέλου λογοδοσίας που υπερέβαινε τις παραδοσιακές τους αρμοδιότητες, με αποτέλεσμα να αναγκαστούν να προσαρμόσουν την αποστολή τους στο νέο διοικητικό και οικονομικό περιβάλλον, προβαίνοντας στις αναγκαίες θεσμικές και οργανωτικές μεταρρυθμίσεις. Συγχρόνως, εγκαταλείφθηκε το παρα- δοσιακό ιεραρχικό βεμπεριανό μοντέλο της δημόσιας υπηρεσίας, που αντιστοιχού- σε στη χρήση προνομίων δημόσιας εξουσίας και όπου η λογοδοσία ήταν περισσό- τερο γραμμική, βασιζόμενη στην αρχή της νομιμότητας και αναδύθηκε η σύγχρονη έννοια της δημόσιας υπηρεσίας, όπου το δημόσιο συμφέρον που εξυπηρετεί η δη- μόσια δραστηριότητα αντιστοιχεί όχι μόνο στη χρήση προνομίων δημόσιας εξου- 8. Βλ. Ν.Αλ. ΜΗΛΙΩΝΗ, «Ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση και εθνικές πολιτικές: από τη δη- μοσιονομική “αυτοπειθαρχία”στην ενίσχυση της εποπτείας», σε: Λ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Ε. ΠΡΕ- ΒΕΔΟΥΡΟΥ, Κ. ΓΩΓΟΥ (επιμ.), Δικαστήριο της ΕΕ, Εγγυητής της εύρυθμης λειτουργίας της Ευρωπα- ϊκής Ένωσης και των δικαιωμάτων των πολιτών , Συνέδριο προς τιμήν του Καθηγητή κ. Βασιλείου ΣΚΟΥΡΗ, Προέδρου του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκδ. Σάκκουλα, 2016, σ. 265 επ. 9. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης (Next Generation EU) είναι ένα νέο εργαλείο ανασυγκρότη- σης που υιοθετήθηκε, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 21 ης Ιουλίου 2020, ύψους 750 δισεκα- τομμυρίων ευρώ, που αναδιατάσσει τους πόρους του 7ετούς Πολυετούς ΔημοσιονομικούΠλαι- σίου (2021-2027), ύψους 1.074 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενεργοποιεί τη ρήτρα γενικής διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και αναστέλλει προσωρινά τους κανόνες που ανα- φέρονται στις κρατικές ενισχύσεις. Το πρόγραμμα αυτό στηρίζεται, κυρίως, σε επιχορηγήσεις, θα χρηματοδοτηθεί από κοινό μακροχρόνιο δανεισμό σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα κα- τανεμηθεί με βάση τις προϋπάρχουσες οικονομικές συνθήκες και τις επιπτώσεις της πανδημίας στις εθνικές οικονομίες και χαρακτηρίζεται από εμπροσθοβαρή χαρακτήρα.Το πρόγραμμα θέ- τει τις βάσεις ενός κατάλληλου μείγματος νομισματικής, δημοσιονομικής και διαρθρωτικής πο- λιτικής και απαντά στις δύο κορυφαίες προκλήσεις του 21 ου αιώνα και συγκεκριμένα στην πρά- σινη και την ψηφιακή μετάβαση. Η προϋπόθεση (conditionality) περί σεβασμού του κράτους δικαίου από τα δικαιούχα κράτη-μέλη, που τέθηκε κατόπιν πιέσεων ορισμένων κρατών-μελών (Ολλανδία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία) που δεν διέπονταν θετικά στην απροϋπόθετη καταβολή των επιχορηγήσεων αυτών, δημιούργησε εμπλοκή, καθώς η Ουγγαρία και η Πολωνία αρνήθη- καν αρχικά να επικυρώσουν το νέο αυτό εργαλείο. Βλ. Le Monde, 18.11.220 «L’Europe bloquée par Budapest et Varsovie» (σ. 2). Ο Β. ΣΚΟΥΡΗΣ («Το κράτος δικαίου ενώπιον του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου», Η Καθημερινή, 22.11.2020, σ. 16) σχολιάζοντας την υπέρβαση της εμπλοκής αυ- τής, την οποία περιγράφει κριτικά, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το τίμημα για την επίτευξη της ομοφωνίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 10-11.12.2020 είναι μεγαλύτερο του οφέλους.