ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Η ανίχνευση της έννοιας της δημόσιας λογοδοσίας 7 διακυβέρνηση 22 . Περαιτέρω, η Διακήρυξη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πο- λίτη του 1789 της Γαλλικής Επανάστασης ορίζει στο άρθρο XIV ότι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στα δημόσια βάρη και αναγνωρίστηκαν δημοσιονο- μικές αρμοδιότητες στους αντιπροσώπους τους, δηλαδή το Κοινοβούλιο. Ειδικότε- ρα, αναφέρεται ότι οι πολίτες δικαιούνται να εξετάζουν αυτοπροσώπως ή δια των αντιπροσώπων τους την ανάγκη επιβολής νέων φόρων, να συναινούν ελεύθερα σε αυτούς, να παρακολουθούν τη χρήση τους και να καθορίζουν την ποσότητα, το εί- δος, τον τρόπο της είσπραξης και τη διάρκειά τους 23 . Περαιτέρω, στο άρθρο XV ανα- φέρεται ότι η κοινωνία έχει το δικαίωμα να ζητήσει λογαριασμό από κάθε δημόσιο λειτουργό για τη διοίκησή του 24 . Η έγκριση του προϋπολογισμού από το Κοινοβού- λιο και η απαλλαγή της κυβέρνησης για την εκτέλεσή του, αναδεικνύουν τη σημα- σία της διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της λογοδοσίας στο κοινοβουλευ- τικό πολίτευμα 25 , πάντοτε όμως σε πολιτικό επίπεδο. Στη συνέχεια, επικράτησε το νομικό κριτήριο ελέγχου των δημόσιων δαπανών, κατά το οποίο προεξάρχει η αρχή της νομιμότητας. Κατ’ αυτήν ερευνάται αν η διάθεση του δημόσιου χρήματος ενεργήθηκε σύμφωνα με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο, ενώ συγχρόνως αναζητείται και η ευθύνη από τους ίδιους τους διαχειριστές (υπο- λόγους) της δημόσιας περιουσίας (αρχή της νομιμότητας και κανονικότητας της δη- μόσιας δαπάνης). Η αναζητούμενη ευθύνη παύει να είναι πολιτική και γίνεται πλέον νομική˙ εξειδικεύεται δε σε προσωπική και περιουσιακή ευθύνη των διαχειριστών της δημόσιας περιουσίας. 22. Βλ. Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗ, Αγγλο-Αμερικανικοί Συνταγματικοί Θεσμοί, Θεμέλια και αλληλεπίδραση με το δίκαιο της Ηπειρωτικής Ευρώπης (πρόλ. Ν. ΑΛΙΒΙΖΑΤΟΥ), Νομική Βιβλιοθήκη, 2016, σ. 57 και 91˙ Θ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ, Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗ, Ευρωπαϊκή Συνταγματική Ιστορία, Η Αγγλοσαξωνική επί- δραση στην Ηπειρωτική Ευρώπη του 18 ου και του 19 ου αιώνα , Νομική Βιβλιοθήκη, 2014, σ. 30˙ Χ. ΣΤΑΜΕΛΟΥ, Εισαγωγή στο ομοσπονδιακό δίκαιο των ΗΠΑ (πρόλ. Θ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ), Νομική Βι- βλιοθήκη, 2019. Ο Τ.Ρ. ΣΤΡΕΓΕΡ, Γιατί γεννήθηκε το Κράτος, Εξουσία, ιδεολογία και θεσμοί στην αυγή της νεότερης Ευρώπης , Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Προοπτικές, 2012, αναφέρει την περίπτωση του Καρόλου Α΄ της Σικελίας, τον οποίο, όταν αυτός επέβαλε γενική φορολο- γία στο βασίλειό του το 1267, ο Πάπας Κλήμης Δ΄ τον επέπληξε, λέγοντας ότι η ενέργεια αυτή είχε προκαλέσει μεγάλο σκάνδαλο και ότι έπρεπε να είχε συγκαλέσει προηγουμένως συνά- ντηση με τους βαρόνους, τους ιεράρχες και τους επιφανείς αστούς για να συζητήσει πότε και πώς μπορούσε να επιβληθεί ένας τέτοιος φόρος (σ. 104, σημ. 60). 23. Στη Γαλλία, πριν από τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, η παρα- χώρηση γινόταν με την έγκριση των δημόσιων εσόδων από τη Συνέλευση των Τριών Τάξεων (Les États Généraux), χωρίς να προβλέπεται από γραπτό κανόνα. Βλ. Ν. ΜΠΑΡΜΠΑ, Στοιχεία Δημοσιονομικού Δικαίου , Ζ΄ έκδ., εκδ. Σάκκουλα, 2018, σ. 10. 24. « La Société a le droit de demander compte à tout agent public de son administration ». 25. Βλ. Ι. ΣΑΡΜΑ, Καλύτερο Κράτος, Η σπατάλη, η διαφθορά και ο σύγχρονος δημοσιονομικός έλεγ- χος , εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλας, 2006, σ. 27˙ M.E. WARREN, «Accountability and democracy», σε: M. BOVENS, R. GOODIN, T. SCHILLEMANS (eds), The Oxford Handbook of Public Accountabili- ty , 2014, σ. 39 επ.