ΔΙΚΑΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΥΛΙΕΣ & ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Εισαγωγή 3 εναγόμενη πλευρά, 4 και, ως δικονομικός κανόνας, εξετάζεται κατά προτεραι- ότητα από τα εθνικά και διεθνή δικαστήρια, τόσο σε αστικές, όσο και σε ποι- νικές υποθέσεις. Ωστόσο, και ανεξάρτητα εάν η επίκληση της ασυλίας αφορά το κράτος αυτό κάθε αυτό ή κρατικούς αξιωματούχους, είναι συχνό το φαινό- μενο η εφαρμογή του κανόνα της ετεροδικίας να οδηγεί στη μη έκδοση δικα- νικής κρίσης επί της ουσίας της υπόθεσης. Όπως προκύπτει από τη νομολογία των εθνικών δικαστηρίων, όταν καλούνται να αποφανθούν περί της ύπαρξης ή μη ασυλίας κρατών και κρατικών αξιωμα- τούχων, η ουσία των υποθέσεων αφορά συχνά διατάξεις, οι οποίες διέπουν την προστασία θεμελιωδών ελευθεριών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως π.χ. στην περίπτωση που θα έπρεπε να εφαρμοσθεί η Σύμβαση των Ηνωμέ- νων Εθνών για την απαγόρευση των βασανιστηρίων, 5 ή το Άρθρο 3 6 της Ευ- ρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Ως εκ τούτου, παρά το γεγονός ότι, σε πολυάριθμες υποθέσεις υπάρχουν αποχρώσεις ενδεί- ξεις για την τέλεση διεθνών εγκλημάτων, η δικαστική κατάληξη τείνει να είναι η μη απόδοση ευθυνών και η ατιμωρησία των υπαιτίων. Ωστόσο, η διεθνής δικαιοσύνη έχει θέσει την προβληματική, με ανάγλυφο τρόπο, στο επίπεδο του διεθνούς δικαίου. Ίσως, η πιο αντιπροσωπευτική νο- μολογία είναι αυτή του ΕΔΔΑ, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει προβεί στην έκδοση ενός σημαντικού αριθμού αποφάσεων, οι οποίες έχουν ιδιαίτερη ση- μασία για τη σχέση ασυλιών και δικαιωμάτων του ανθρώπου. Το Άρθρο 6 παρ.1 της ΕΣΔΑ κατοχυρώνει το δικαίωμα στη χρηστή απονομή δικαιοσύνης, μέσω των δικονομικών προβλέψεων μίας δίκαιης, δημόσιας, και εντός λογι- κής προθεσμίας δίκης. Ωστόσο, οι εν λόγω εγγυήσεις θα ήταν νεκρό γράμμα, εάν δεν διασφαλιζόταν η πρόσβαση σε δικαστήριο, η οποία, κατ’ αυτόν τον τρόπο, κατέστη αναπόσπαστο κομμάτι της εφαρμογής του Άρθρου 6 παρ.1. Η εξέταση της μη παραβίασης αυτού του δικαιώματος αποτελεί, σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα, τη νομική βάση επί της οποίας έχει βασιστεί το σύνολο των προσφυγών ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Αν- θρώπου, σε περιπτώσεις που τα εθνικά δικαστήρια έχουν αποδεχθεί την κρα- τική ετεροδικία ή την ασυλία κρατικών αξιωματούχων. 4. Σύμφωνα με το Άρθρο 8 (1) α. της Σύμβασης των δικαιοδοτικών ασυλιών των κρατών, ένα Κράτος δεν μπορεί να επικαλεστεί τη δικαιοδοτική ασυλία σε μία διαδικασία, ενώ- πιον των δικαστηρίων ενός άλλου κράτους, εάν ξεκίνησε αυτό τη διαδικασία. 5. Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινω- τικής μεταχείρισης ή τιμωρίας, 10.12.1984, Α/Res./39/46. 6. «Ουδείς επιτρέπεται να υποβληθεί εις βασάνους ούτε εις ποινάς ή μεταχείρισιν απαν- θρώπους ή εξευτελιστικάς».