ΔΙΚΑΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΥΛΙΕΣ & ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Εισαγωγή 5 μικό καθεστώς που πρέπει να εφαρμόσουν στην υπό εξέταση υπόθεση. Η διά- κριση μεταξύ δικαιοδοτικής ασυλίας και ασυλίας εκτέλεσης, ο διαχωρισμός μεταξύ κράτους και κρατικών αξιωματούχων, η διάκριση ασυλίας ratione materiae και ratione personae , η κατηγοριοποίηση acta jure imperii και acta jure gestionis, και, τέλος, η διαφοροποίηση αστικών και ποινικών υποθέσε- ων αποτελούν τις πέντε βασικές διακρίσεις, τις οποίες καλούνται, σε ένα αρ- χικό στάδιο της διαδικασίας, να αναλύσουν οι δικαστές. Χωρίς να είναι απα- ραίτητη η προσφυγή σε όλες εξ αυτών, συχνά τα πραγματικά περιστατικά της κάθε υπόθεσης υπαγορεύουν ab initio την ανάγκη υπαγωγής σε συγκεκρι- μένη κατηγορία, προκειμένου να αποδοθούν οι απορρέουσες από αυτή ειδι- κές έννομες συνέπειες. Στο σκληρό πυρήνα της ασυλίας, εκεί όπου δεν διαφαίνεται καμία υποχώρηση από τον κανόνα της απόδοσης του καθεστώτος ασυλίας στην εναγόμενη πλευ- ρά, είναι η ετεροδικία του αλλοδαπού κράτους σε αστικές υποθέσεις για κυρι- αρχικές πράξεις. Ομοίως, ο κανόνας της ετεροδικίας φαίνεται να ανθίσταται και σε περιπτώσεις προσωπικής ασυλίας, ιδίως στην περίπτωση του τριπρό- σωπου, των αρχηγού κράτους, αρχηγού κυβέρνησης και υπουργού εξωτερι- κών. Σε αντιδιαστολή με τη λειτουργική ασυλία ( ratione materiae ), η οποία αφορά σε πράξεις που πραγματοποιήθηκαν κατά την άσκηση των καθηκό- ντων τους, η προσωπική ασυλία ( ratione personae ) απορρέει ipso facto από την ιδιότητα του κρατικού αξιωματούχου, το αξίωμα αυτό καθεαυτό. Στην υπόθεση του Εντάλματος Σύλληψης , 8 ένας Βέλγος ανακριτής εξέδωσε στις 11 Απριλίου 2000 ένα διεθνές ένταλμα σύλληψης κατά του εν ενεργεία υπουργού εξωτερικών του Κογκό, Abdulaye Yerodia Ndombasi, ως υπαιτίου ή συνεργού εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, καθώς και σοβαρών παρα- βιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, όπως αυτό αποτυπώνεται στις Συμβάσεις της Γενεύης του 1949. Στην έναρξη του δικανικού συλλογισμού του, το Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών παρατηρεί ότι: «είναι πα- γιωμένο στο διεθνές δίκαιο ότι, όπως οι διπλωματικοί και προξενικοί εκπρό- σωποι, ορισμένοι κάτοχοι αξιωμάτων, για παράδειγμα, ο αρχηγός κράτους, ο αρχηγός κυβέρνησης και ο υπουργός εξωτερικών, απολαμβάνουν τόσο ποι- νικές, όσο και αστικές ασυλίες από δικαιοδοσία σε άλλα κράτη». 9 To Δικαστήριο κατέληξε στο απόλυτο συμπέρασμα ότι, η προβλεπόμενη στο διεθνές εθιμικό δίκαιο ασυλία του υπουργού εξωτερικών, η οποία έχει ως νο- μιμοποιητική βάση την αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων του, κατα- λήγει σε πλήρη ασυλία από ποινική δικαιοδοσία, χωρίς να υπάρχει διάκριση 8.  Ένταλμα Σύλληψης της 11 Απριλίου 2000 (Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό κατά Βελγίου), Απόφαση, ICJ Reports, 2002. 9.  Ένταλμα Σύλληψης , ό.π. παρ. 51.