ΔΙΚΑΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΥΛΙΕΣ & ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Εισαγωγή 7 Το μεταιχμιακό στάδιο αυτού του κανόνα αποτελεί την αντανάκλαση της δι- εθνούς διάχυσης της κρατικής δραστηριότητας. Η αυξανόμενη διεθνοποίηση των κρατικών πολιτικών, οι μοναδικές για την ανθρώπινη ιστορία μετακινή- σεις πληθυσμών, η απρόβλεπτη εξέλιξη της τεχνολογίας, η οποία διασυνέδε- σε ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη και η ανάδειξη μη κρατικών φορέων, προ- εξαρχούσης της κοινωνίας των πολιτών, ήταν αναπόφευκτο να οδηγήσει σε περιορισμό του κυριαρχικού προνομίου της ετεροδικίας. Προς αυτή την κα- τεύθυνση ήταν η υιοθέτηση από το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών της νομοθετικής πράξης JASTA το 2016, 13 η οποία προβλέπει ότι ένα κράτος δεν μπορεί να επικαλεστεί την ετεροδικία ενώπιον των δικαστηρίων των Ηνωμέ- νων Πολιτειών, σε αστική υπόθεση διεκδίκησης αποζημίωσης για σωματική βλάβη ή απώλεια περιουσίας ή θάνατο στις ΗΠΑ, που έχει προκληθεί από πρά- ξη διεθνούς τρομοκρατίας. Το εν λόγω νομοθέτημα έρχεται να προσθέσει (δί- πλα στα Άρθρα 12 της Σύμβασης των Δικαιοδοτικών Ασυλιών και 11 της Ευρω- παϊκής Σύμβασης της Βασιλείας) ακόμη μία ρωγμή στο δικονομικό τείχος της ασυλίας, απ’ όπου περνάει ολοένα και περισσότερο το φως της δικαιοσύνης. Σε αυτό το σημείο, αναφορικά με το συγκεκριμένο νομοθέτημα, αρμόζει να γίνει μία σημαντική επισήμανση: Δεκαπέντε χρόνια πριν την JASTA, στις 13 Μαρτίου του 2001, η Cour de Cassation, το γαλλικό ανώτατο ακυρωτικό δι- καστήριο, εξέδωσε την απόφαση 1414, γνωστή ως απόφαση Kadhafi 14 . Στην εν λόγω υπόθεση, μία ένωση συγγενών των θυμάτων της τρομοκρατικής επί- θεσης της 19ης Σεπτεμβρίου του 1989, 15 είχε στραφεί, επί τη βάσει πληρο- φοριών που υπήρχαν, κατά του Μουαμάρ Καντάφι, εν ενεργεία τότε αρχη- γού κράτους της Λιβύης, με την κατηγορία συνέργειάς του στην ειδεχθή αυτή πράξη. Αν και το γαλλικό εφετείο είχε απορρίψει την επίκληση της ετεροδικί- ας του Λίβυου προέδρου, βασιζόμενο στο επιχείρημα ότι η τρομοκρατική πρά- ξη αποτελεί ένα διεθνές έγκλημα, το οποίο αφαιρεί ουσιαστικά την προστασία της ετεροδικίας από τον δράστη, το γαλλικό ακυρωτικό αναίρεσε την εφετει- ακή απόφαση με το ακόλουθο σκεπτικό: «Mais attendu qu’ en prononçant ainsi, en l’état du droit international, le crime dénoncé, quelle qu’en soit la gravité, ne relève pas des exceptions au principe de l’immunité de juridiction des chefs d’État étrangers en exercice, la chambre d’accusation a méconnu le principe susvisé;» 13. “Justice Against Sponsors of Terrorism Act”, 4 January 2016, US Congress, Second Session. 14. Cour de Cassation, 13.3.2001, RGDIP, 2001, σελ. 474. 15. Ένα αεροσκάφος DC 10 της αεροπορικής εταιρείας UTA είχε ανατιναχθεί πάνω από τον Νίγηρα προκαλώντας τον θάνατο των 170 επιβαινόντων, πολλοί εκ των οποίων ήταν γαλλικής υπηκοότητας.