Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ

Πρόλογος VIII συμπληρώθηκαν οι Οδηγίες 85/337/ΕΟΚ και 96/61/ΕΚ. Με την Οδηγία 2003/35/ΕΚ ενσω- ματώθηκε στην ενωσιακή έννομη τάξη και ο τρίτος πυλώνας της Σύμβασης. Η πρόβλε- ψη όμως για τη διασφάλιση του δικαιώματος σε δικαστική προστασία, η οποία περιέχεται στην Οδηγία αυτή και σε ορισμένες άλλες Οδηγίες με ειδικό αντικείμενο, όπως οι Οδηγί- ες 2011/92/ΕΕ για την εκτίμηση των επιπτώσεων δημόσιων και ιδιωτικών έργων στο πε- ριβάλλον, 2010/75/ΕΕ για τις βιομηχανικές εκπομπές και 2012/18/ΕΕ (SEVESO III) για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες, είναι αποσπασματική διότι, ενόψει και της αρχής της θεσμικής και διαδικαστικής αυτονο- μίας, δεν έχει καταστεί δυνατή η έκδοση ενωσιακού νομοθετήματος για τη διαμόρφωση ενιαίων κανόνων με σκοπό την εξασφάλιση της δυνατότητας αποτελεσματικής άσκησης του δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη για τον έλεγχο της τήρησης τόσο των δια- δικαστικών όσο και των ουσιαστικών διατάξεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Πολ- λά κράτη μέλη, επικαλούμενα την αρχή της επικουρικότητας, αρνούνται παρέμβαση στο εθνικό τους σύστημα απονομής δικαιοσύνης με την έκδοση οριζόντιας δικονομικής Οδη- γίας για ζητήματα πρόσβασης στα εθνικά δικαστήρια σε περιβαλλοντικές υποθέσεις, η οποία θα επέβαλε ειδικούς δικονομικούς κανόνες για την εκδίκαση των υποθέσεων αυ- τών και θα δημιουργούσε ρήγμα στοεθνικό δικαστικό σύστημα. Το θέμα της πρόσβασης στην δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά ζητήματα υπό το πρίσμα του ενωσιακού δικαίου και της Σύμβασης του Aarhus είναι το αντικείμενο της μονογρα- φίας της επίκουρης καθηγήτριας του Παντείου Πανεπιστημίου, Βασιλικής Καραγεώργου. Πρόκειται για θέμα που δεν έχει τύχει επεξεργασίας στην ελληνική νομική φιλολογία στην ευρύτητα, με την οποία αναπτύσσεται στο βιβλίο. Ορθώς η συγγραφέας εξετάζει σε ένα γενικότερο πλαίσιο τους παράγοντες, από τους οποίους εξαρτάται η δυνατότητα πρόσβασης στη δικαιοσύνη, η αποτελεσματικότητα της δικαστικής προστασίας και η πλήρωση των προϋποθέσεων της δίκαιης δίκης, στο πλαί- σιο των δύο βασικών δικαστικών συστημάτων που εφαρμόζονται στο χώρο της Ευρώ- πης, δηλαδή του υποκειμενικού και του αντικειμενικού συστήματος ένδικης προστασί- ας, των οποίων τα βασικά χαρακτηριστικά περιγράφονται στο βιβλίο, σε συνδυασμό με το ζήτημα αν λειτουργούν διοικητικά δικαστήρια, στα οποία ανήκει η αρμοδιότητα επίλυ- σης των περιβαλλοντικών διαφορών ή έχει ανατεθεί η επίλυση των διαφορών αυτών σε ενιαίο κλάδοδικαιοσύνης, κοινό για τις αστικές και τις διοικητικές διαφορές. Με τον τρόπο αυτό γίνονται περισσότερο κατανοητοί οι ειδικότεροι προβληματισμοί που ανακύπτουν στις υποθέσεις περιβαλλοντικού περιεχομένου ή περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος και οι τυχόν ιδιαιτερότητες των υποθέσεων αυτών. Το βιβλίο αναφέρεται συνολικά και με λεπτομέρειες σε κάθε παράγοντα που συναρτάται με την πρόσβαση στη δικαιοσύνη και την αποτελεσματική δικαστική προστασία τόσο στο ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε εθνικό επίπεδο. Οι παράγοντες αυτοί που εξετάζονται από τη συγγραφέα είναι κυρίως ο κύκλος των πρά- ξεων και παραλείψεων των διοικητικών οργάνων (και σε ορισμένες περιπτώσεις ιδιωτικών