ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 5 ούμε σχέδια συμβάσεων σε θέματα όπου το διεθνές δίκαιο δεν εξελίχθηκε ικανοποιητικά ως τώρα. Στο παρελθόν είχε επανειλημμένα επιχειρηθεί η κωδικοποίηση του διεθνούς εθίμου από συγγραφείς όπως οι Fiore και Bluntschli. Στο Μεσοπόλεμο η νομική σχο- λή του Harvard διατύπωσε ορισμένους αναμφισβήτητους κανόνες του διεθνούς δικαί- ου και έκτοτε το Restatement (Third) Foreign Relations Law αποτελεί σημείο αναφο- ράς στις ΗΠΑ. Επιστημονικά σωματεία όπως το Institut de Droit International και η International Law Association από το 1873 εισφέρουν πολύτιμη εμπειρία στην διαπί- στωση και διαμόρφωση διεθνών κανόνων. Η πρώτη διακρατική κωδικοποιητική προ- σπάθεια έγινε με τις Συνδιασκέψεις της Χάγης του 1899 και του 1907 στον τομέα του δι- καίου του πολέμου. Ακολούθησαν οι διπλωματικές συνδιασκέψεις της Γενεύης του 1949 και 1974-1977 που κωδικοποίησαν το ανθρωπιστικό διεθνές δίκαιο. Ουσιαστική ώθη- ση στην κωδικοποίηση αποτελεί το νομοθετικό έργο των Ηνωμένων Εθνών. Ήδη από το 1947 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ δημιούργησε την Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου με σκοπό την κωδικοποίηση και την προοδευτική ανάπτυξη του διεθνούς δικαίου. Η Επι- τροπή επεξεργάσθηκε σχέδια τα οποία απέληξαν στην πρώτη κωδικοποίηση του δικαί- ου της θάλασσας με τις 4 Συμβάσεις της Γενεύης του 1958. Ακολούθησε το δίκαιο των δι- πλωματικών και προξενικών σχέσεων στη Βιέννη το 1961 και 1963 αντίστοιχα. Το 1969 στη Βιέννη κωδικοποιήθηκε το δίκαιο των διεθνών συνθηκών και αργότερα πραγμα- τοποιήθηκε κωδικοποίηση και προοδευτική ανάπτυξη του δικαίου διαδοχής κρατών, του δικαίου των διεθνών ποταμών και της ετεροδικίας των κρατών. Η Επιτροπή του δι- εθνούς δικαίου διατύπωσε Σχέδιο κώδικα των εγκλημάτων κατά της ειρήνης και της αν- θρωπότητας. Το 2001 επίσης σημαντικό Σχέδιο Άρθρων περί διεθνούς ευθύνης των κρατών (ARSIWA). Ακολούθησε το 2011 Σχέδιο Άρθρων για την ευθύνη των διεθνών Οργανισμών (ARIA). Η Επιτροπή συνεχίζει τη μελέτη επίκαιρων προβλημάτων του δι- εθνούς δικαίου και διαμορφώνει ανάλογα σχέδια συνθηκών. Κωδικοποίηση πραγμα- τοποιείται από τα Ηνωμένα Έθνη και χωρίς τη συνδρομή της Επιτροπής Διεθνούς Δι- καίου με τη σύγκληση διεθνών συνδιασκέψεων. Η πιο εντυπωσιακή ειδική διεθνής διάσκεψη (1973-1982) διαμόρφωσε τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Άλλες δι- εθνείς συνδιασκέψεις που προώθησαν το διεθνές δίκαιο χωρίς να απολήξουν σε συμ- βατικά κείμενα ασχολήθηκαν ενδεικτικά με το περιβάλλον (Στοκχόλμη 1974, Ρίο 1992), τα ανθρώπινα δικαιώματα (Τεχεράνη 1968, Βιέννη 1993), ισότητα ανδρών και γυναι- κών (Κοπεγχάγη 1979) και θέση της γυναίκας στην κοινωνία (Πεκίνο 1995). Οι συνθήκες Μόσχας-Λονδίνου- Ουάσιγκτον (1963) περί μη διασποράς των πυρηνικών όπλων και 1969 καθώς επίσης και η Σύμβαση για την παραγωγή, εναποθήκευση και χρήση βακτηρι- ολογικών και βιολογικών όπλων (1970) και η Σύμβαση παραγωγής μεταφοράς και χρή- σεως χημικών όπλων (1993) αποτελούν έργο των Ηνωμένων Εθνών. Επίσης, η κήρυξη τμήματος του βυθού των θαλασσών, του εξωατμοσφαιρικού διαστήματος και της Ανταρ- κτικής ως κοινής κληρονομιάς της ανθρωπότητας εντάσσονται στη δράση των Ηνωμένων Εθνών. Βλ. R.-J. Dupuy: “La emergencia de la Humanidad” in El Derecho internacional en un mundo en transformacion, Liber Amicorum Ed. Jiménez de Arechaga, Montevideo 1994, 211 – W. Stocker, Das Prinzip des Common Heritage of Mankind als Ausdruck des Staatengemeinschaftinteresses im Völkerrecht, Zürich 1994.