ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ

6 ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ 3. Η διεθνής κοινότητα Η θεώρηση των διεθνών σχέσεων ξεκινά από το δεδομένο ότι υπάρχει μια «διεθνής κοι- νότητα» (international community). Η διεθνής κοινότητα έχει χαλαρή διάρθρωση και γι’ αυτό το λόγο εμφανίζεται αποκεντρωμένη. Αποτελείται κατά κύριο λόγο από 200 περί- που κράτη, μικρά και μεγάλα, που διαφέρουν μεταξύ τους σε εδαφική έκταση, πληθυ- σμό, οικονομική ισχύ και πολιτική ακτινοβολία. Σε αυτήν εντάσσονται επίσης ισάριθμοι ή περισσότεροι διεθνείς Οργανισμοί. Εξάλλου, τα άτομα ή σε μερικές περιπτώσεις άλλες οντότητες οικονομικές και πολιτικές, επηρεάζουν και επηρεάζονται άμεσα από τη διεθνή ζωή. Πρέπει όμως να τονίσουμε ότι παρά τις πρόσφατες εξελίξεις, ο σημαντικότερος και πιο εμφανής παράγοντας της διεθνούς κοινότητας εξακολουθεί να παραμένει το κράτος. Η υπερδομική αυτή θεώρηση κρύβει βέβαια τις πολλαπλές διαφορές που χωρίζουν το σύγχρονο κόσμο στον ιδεολογικό, πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και άλ- λους τομείς. Περικλείει επίσης αντίφαση μεταξύ της έννοιας της «κοινότητας» που προϋ- ποθέτει ενιαία συμφέροντα και στόχους και συνεπάγεται κοινούς τρόπους δράσεως και εκείνης της «κρατικής κυριαρχίας» που αν την αντιμετωπίσουμε στην κυριολεξία περικλεί- ει ατομικότητα και χωριστή διαδικασία δράσεως διεθνώς. Γι’ αυτό αρκετοί αναλυτές χρη- σιμοποιούν τον όρο «διεθνής κοινωνία» (international society) που κατά την άποψή τους είναι χαλαρότερος από εκείνον της «διεθνούς κοινότητας» (international community). Υπάρχουν πάντως σήμερα οικονομικές, πολιτικές, ηθικές και πολιτιστικές δυνάμεις που υποχρεώνουν τα κράτη σε συνεργασία και σε κοινή αντιμετώπιση των προβλημάτων. Κα- νείς δεν μπορεί να ζήσει χωρίς τους άλλους. Η ιδέα αυτή τείνει να καταστεί κοινή συνεί- δηση, περισσότερο όμως στους απλούς ανθρώπους παρά στις ηγεσίες των κρατών. Πολ- λές ηγεσίες λόγω μετριότητας επιζούν με τα παλαιά λεξιλόγια. Στη διεθνή κοινότητα, με τη μορφή που παρουσιάζει σήμερα, σπουδαίο ρόλο διαδραμα- τίζει το διεθνές δίκαιο, γιατί είναι ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις διαφοροποιήσεις. Εξασφαλίζει τη συνύπαρξη μεταξύ κρατών με ομοειδή ή διαφορετικά καθεστώτα. Προ- στατεύει από την αυθαιρεσία. Προσφέρει οργανωτικό πλαίσιο για συνεργασία και εναλ- λακτικές λύσεις στη χρήση βίας. Επιλύει προβλήματα της καθημερινότητας των ανθρώ- πων, όπως ζητήματα εμπορικών συναλλαγών, θαλάσσιων και αεροπορικών μεταφορών, κ.λπ . 4. Διαμόρφωση του διεθνούς δικαίου Η ελληνική κλασική αρχαιότητα γνώρισε, πέρα από τον προαιώνιο θεσμό της συνθήκης, πολλούς ειδικούς θεσμούς που ρύθμιζαν τις σχέσεις κυρίως μεταξύ των ελληνικών πό- λεων: τα «κοινά», τις συμμαχίες, τη διαλλαγή και τη μεσολάβηση, τις αμφικτιονίες, την προξενία, την πρεσβευτική ιδιότητα, την ασυλία, για τα οποία βλ. G. Ténékidès: Droit international et communautés fédérales dans la Grèce des cités, R.C.A.D.I. 1956 (II). Εί- ναι αξιοσημείωτο ότι το πρώτο βιβλίο διεθνούς δικαίου παγκοσμίως γράφτηκε στην ελ- ληνική γλώσσα τον 3ο αιώνα π.Χ. στη Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας από τον Δημήτριο Φαληρέα. Επίσης, κατά τη ρωμαϊκή εποχή αναφέρονται σπουδαίοι θεσμοί διεθνούς χα- ρακτήρα, όπως το ius ή jus gentium, που καθόριζε τις σχέσεις μεταξύ Ρωμαίων και μη