ΤΟ NΕΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΩΝ

4 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Η βασική έννοια γύρω από την οποία διεξάχθηκε η συζήτηση ήταν η «συνεπιμέλεια». Σύμ- φωνα με τις κοινές παραδοχές του Οικογενειακού δικαίου, ο όρος συνδέεται με την από κοι- νού άσκηση της γονικής μέριμνας, τμήμα της οποίας συνιστά και η επιμέλεια του προσώ- που του παιδιού. Συνεπιμέλεια, επομένως, σημαίνει ισότιμη συναπόφαση και σύμπραξη των γονέων σε όλα τα ζητήματα της επιμέλειας, εκτός από τα πολύ τρέχοντα ή επείγοντα, τα οποία μπορεί να επιχειρεί και μόνος του ο κάθε γονέας (παλιά ΑΚ 1516 § 1). Παρατηρήθηκε, ωστόσο, ότι από κάποιο σημείο και μετά σε αυτή τη γνωστή έννοια της συνεπιμέλειας δόθηκε ένα διαφορετικό περιεχόμενο, αυτό της «ίσης/ εξ ημισείας επιμέλειας», το οποίο ταυτίστηκε με την ισόχρονη παραμονή του παιδιού με τον καθένα από τους γονείς, επομένως, αν αυτοί δεν ζουν μαζί, την ισόχρονη εναλλασσόμενη κατοικία του. Την ίδια στροφή, ως προς το περι- εχόμενο του όρου «συνεπιμέλεια», σηματοδότησε και η προσθήκη του όρου «εξίσου» (1513 ΑΚ, τελικά και στο άρθρο 1510 § 1) στην από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας. Ωστόσο, συνεπιμέλεια και «ίση» ή ισόχρονη επιμέλεια είναι διαφορετικές έννοιες που δεν πρέπει να συγχέονται. 2. Στη δημόσια συζήτηση παρατηρήθηκε επίσης κάποια παραπληροφόρηση σε σχέση με τη συμβατότητα του ελληνικού δικαίου των σχέσεων γονέων και παιδιών με υπερνομοθετικά κείμενα, όπως η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού (2101/1992), η ΕΣΔΑ ή ακόμη και το ενωσιακό δίκαιο. Παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς, στην πραγματικό- τητα από το διεθνές και ενωσιακό δίκαιο δεν προκύπτει καμιά νομική υποχρέωση της Ελλά- δας να καθιερώσει στη νομοθεσία της συγκεκριμένο σύστημα επιμέλειας και επικοινωνίας. Η μόνη υποχρέωση της χώρας μας με βάση το διεθνές και ενωσιακό δίκαιο είναι η κατοχύ- ρωση στο νόμο και η διαφύλαξη στην πράξη του συμφέροντος του παιδιού και, κατά δεύτερο λόγο, της οικογενειακής ζωής των γονέων του (ιδίως άρθρ. 8 ΕΣΔΑ). Η ισότητα των γονέων, που προβλεπόταν ρητά από το 1983 στην ΑΚ 1511, δεν είναι υπέρτερη του συμφέροντος του παιδιού, ούτε υπάρχει κάποιο διεθνές κείμενο που να αλλάζει την ιεράρχηση των κριτηρίων, στην οποία παγίως αναγνωρίζεται ως επικρατέστερο το συμφέρον του παιδιού. Υπάρχουν αποφάσεις του ΕΔΔΑ που καταδικάζουν την Ελλάδα σε θέματα σχέσεων γονέων και παιδιών 13 . Δεν κρίνει όμως το ΕΔΔΑ αφηρημένα τη νομοθεσία, αλλά μια συγκεκριμένη περί- πτωση, και δεν θα μπορούσε ποτέ να υποδεικνύει αφηρημένα νομοθετικές αλλαγές. Συνιστά επίσης προφανές νομικό σφάλμα να επιχειρείται μια ερμηνεία ότι η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ν. 2101/1992, στο εξής ΔΣΔΠ) μια σύμβαση που συντάχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’80, δήθεν επιβάλλει τη συνεπιμέλεια ή την εναλλασσόμενη κατοικία του παιδιού, που τότε δεν υπήρχαν σε κανένα κράτος 14 15 . Σε άλλο ιστορικοκοινωνικό πλαί- 13. ΕΔΔΑ Κοσμοπούλου κατά Ελλάδας, απόφαση της 5.2.2004. Φουρκιώτης κατά Ελλάδας, 16.6.2016. Ανα- γνωστάκης κατά Ελλάδας, 23.9.2021, https://hudoc.echr.coe.int . Στην απόφαση Συγγελίδης κατά Ελλάδας (απόφαση της 11.2.2010) το θέμα έκρινε αποκλειστικά το θέμα της παραβίασης του άρθρου 6 ΕΣΔΑ λόγω μη άρσης βουλευτικής ασυλίας σε υπόθεση παραβίασης απόφασης επικοινωνίας. 14. Ενδεικτικά: Το άρθρο 8 § 2 αναφέρεται στην προστασία της νομικής συγγένειας ως στοιχείο της ταυτότη- τας του παιδιού· το άρθρο 9 αναφέρεται γενικά στον αποχωρισμό του παιδιού από τους δυο γονείς ή από τον ένα γονέα, για διάφορους λόγους, προβλέποντας ρητά την περίπτωση όπου οι γονείς δεν ζουν μαζί και αναγνωρίζοντας γενικά « το δικαίωμα του παιδιού που ζει χωριστά από τους δύο γονείς του ή από τον έναν από αυτούς να διατηρεί κανονικά προσωπικές σχέσεις και να έχει άμεση επαφή με τους δύο γονείς του,