ΤΟ NΕΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΩΝ

10 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ντρικό σύστημα σχέσεων γονέων και παιδιών, με απομάκρυνση από το παραδοσιακό παιδο- κεντρικό κριτήριο 34 . Περαιτέρω, ο νομοθέτης επιχειρεί να δεσμεύσει τη δικαστική κρίση προς ορισμένη κατεύθυνση: Η θέσπιση οριζόντιων κριτηρίων για το συμφέρον του παιδιού και η προτεραιοποίηση αυτών (1511), η ποσοτικοποίηση του χρόνου του παιδιού (1520 § 1), η πρό- βλεψη καταιγισμού υποχρεώσεων για το γονέα με τον οποίο διαμένει το παιδί ή που ασκεί την επιμέλεια (1513, 1518, 1519 § 2, 1520 § 1), ακόμη και η χρονική διεύρυνση της εισαγγελικής παρέμβασης επί κακής άσκησης της γονικής μέριμνας (1532 § 3), καταδεικνύουν τη νομοθετι- κή στόχευση να περιοριστεί η ελευθερία των δικαστών να αποφασίζουν με βάση τις περιστά- σεις της κάθε ατομικής περίπτωσης. Ακόμη κι αν ευσταθούσε η κριτική ότι οι Έλληνες δικαστές αποφάσιζαν μηχανιστικά ή και μεροληπτικά προς μια κατεύθυνση, ιδίως επιδεικνύοντας ομοι- όμορφη εύνοια προς τον ένα γονέα, το ίδιο εσφαλμένη είναι και η απόπειρα που έγινε με το ν. 4800/2021 για ομοιόμορφη, γενικευμένη αντιμετώπιση όλων των παιδιών, προς όφελος του άλλου γονέα. Ωστόσο, η απόπειρα αυτή παραμένει, σε τελική ανάλυση, αλυσιτελής: Πρώτον, επειδή ο δικαστής έχει τη λειτουργική δυνατότητα και διαθέτει τα ερμηνευτικά εργαλεία 35 να αποφασίσει με τον τρόπο που οφείλει, δηλαδή να προβεί σε εξατομικευμένη κρίση για κάθε συγκεκριμένο παιδί. Δεύτερον, επειδή τα κενά, οι ασάφειες και οι αστοχίες του νόμου τελικά λειτουργούν σωτήρια, γιατί διευκολύνουν την υπέρβαση των προβλημάτων ουσίας μέσω της νομικής ερμηνείας. Με άλλες λέξεις, η ιδεολογία και οι εμμονές του νόμου ευτυχώς (;) υπονο- μεύονται από τις αδυναμίες του. Η βασική και αναγκαία κατεύθυνση σχετικά με πολλές δια- τάξεις του ν. 4800/2021 είναι αυτή της διορθωτικής ερμηνείας 36 . 4. Η χαμένη ευκαιρία: Σαφώς και εντοπίζονται θετικά στοιχεία στη νομοθετική μεταβολή που επήλθε με το ν. 4800/2021. Θα μπορούσαν, ωστόσο, να υπάρχουν πολύ περισσότερα. Οι κατά καιρούς προτάσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης, απηχώντας ακραίες τοποθετήσεις, προκά- λεσαν έντονες αντιδράσεις και μονοπώλησαν, αλλά και δίχασαν, το νομικό και δημόσιο διά- λογο 37 . Αλλά και από την πλευρά των επικριτών των προτάσεων αυτών, μονόπλευρα υπερτο- 34. Βλ. ιδίως κατωτ. υπό το άρθρο 1511, 35. Όπως ιδίως η σύμφωνη με τις διεθνείς συμβάσεις ερμηνεία του κοινού δικαίου, βλ. κατωτ. υπό το άρ- θρο 1511. 36. Η οποία ακριβώς επιβάλλεται, όχι μόνο για την επίλυση αστοχιών και αντινομιών, αλλά, γενικότερα, επει- δή σε πολλά σημεία η διατύπωση των διατάξεων εμποδίζει την επίτευξη του σκοπού τους· βλ. Γεωργιά- δη, Εισαγωγή στη Νομική Επιστήμη (2020), § 13 αρ. 27. Σταμάτη, Μεθοδολογία του Δικαίου – Θεμελίω- ση των νομικών κρίσεων (2016), 194 επ. 37. Μέχρι τέλους και παρά τις εκτεταμένες συζητήσεις, αλλά και τις αλλαγές που συνεχώς επιφέρονταν στο αρ- χικό ΣχΝ, ο «διχασμός» των απόψεων για το ν. 4800/2021 παρέμεινε. Δεν υπήρξε συναίνεση στις περισσό- τερες ρυθμίσεις του, σε ένα θέμα που κατεξοχήν προσφερόταν για αυτήν, καθώς όλοι τα κόμματα τάχθη- καν επί της αρχής υπέρ του κανόνα της συνέχισης της από κοινού άσκησης της γονικής μέριμνας και υπέρ του «εκσυγχρονισμού» του κεφαλαίου των σχέσεων γονέων και παιδιών. Χαρακτηριστικό είναι ότι σοβα- ρές επικρίσεις κατά του ΣχΝ διατυπώθηκαν και από βουλευτές της συμπολίτευσης (Μ. Γιαννάκου, Ο.Κε- φαλογιάννη, οι οποίες κατέθεσαν 10 τροπολογίες, Χ. Αθανασίου και Μ. Βολουδάκης). Η κοινωνία επίσης παρέμεινε διχασμένη, καθώς δεν μπορεί να γίνει δεκτό το επιχείρημα των χιλιάδων σχολίων που στήρι- ζαν τις ρυθμίσεις και τη φιλοσοφία του νόμου, λόγω του εμφανώς κατασκευασμένου των σχολίων αυτών (βλ. ανωτ. σημ.*), ενώ και οι φορείς (επιστημονικοί, θεσμικοί, κοινωνία των πολιτών) είχαν διιστάμενες απόψεις. Αναφέρθηκε από τον Υπουργό Δικαιοσύνης (Πρακτικά Ολομέλειας, Συνεδρίαση ΡΚΣΤ’ 20.5.2021 (ΙΗ Περίοδος, Β Σύνοδος) σελ. 12653) ότι οι 10 από τους 17 φορείς που τοποθετήθηκαν στη Διαρκή Επι-