ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Ακριβώς δέκα χρόνια μετά την πρώτη έκδοση, το βιβλίο «Εισαγωγή στο Οικονομικό Δίκαιο» έπρεπε να τύχει πολλών αλλαγών, προσθηκών και νέων προσεγγίσεων. Συγκε- κριμένα, προστέθηκαν εκτενείς αναλύσεις για το διεθνές οικονομικό δίκαιο, το οικονο- μικό σύνταγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έτυχε νέας επεξεργασίας και εμπλουτισμού, ενώ το ατομικό δικαίωμα στην οικονομική ελευθερία αναπτύχθηκε υπό το φως των πολλών και σημαντικών παρεμβάσεων του κράτους, ιδίως λόγω των προγραμμάτων οικονομικής εξυγίανσης που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα την περασμένη δεκαετία. Πα- ράλληλα, παρατηρούνται πολλές αλλαγές στις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ της διοίκησης και της οικονομίας, ιδίως όσον αφορά το δημοσιονομικό πλαίσιο, τη συμ- βατική δράση της διοίκησης, τα κίνητρα ανάπτυξης, τον κρατικό έλεγχο των οικονο- μικών δραστηριοτήτων, τις ρυθμιστικές και ανεξάρτητες αρχές, τις αρμοδιότητες και εξουσίες με τις οποίες εξοπλίζονται οι χρηματοπιστωτικές αρχές και η Επιτροπή Αντα- γωνισμού. Οι ταχύτατες και ουσιαστικές εξελίξεις στο νομοθετικό πλαίσιο δεν άφησαν ανεπηρέαστο και το λεγόμενο δίκαιο της αγοράς, κατά βάση αστικό και εμπορικό δί- καιο, με εκτεταμένες αλλαγές, όσον αφορά ιδίως την προστασία του καταναλωτή, τις εταιρείες, το σήμα και τη ρύθμιση του δικαίου του ανταγωνισμού. Αναμφίβολα, η περασμένη δεκαετία χαρακτηρίζεται από πολλές και συστηματικές πα- ρεμβάσεις του κράτους στην οικονομία, καθ’υπαγόρευση ή κατ’εναρμόνιση με τις δι- εθνείς ή ενωσιακές εξελίξεις. Οι παρεμβάσεις αυτές αντανακλούν τις ουσιαστικές με- ταβολές που έχουν επέλθει στην ενοποίηση των αγορών, η οποία συνιστά κορυφαία επιδίωξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να υποβαθμίζεται η διαρκώς και μεγαλύτε- ρη ανταγωνιστική δόμηση των παγκόσμιων αγορών. Στο πλαίσιο αυτό, διαμορφώνε- ται μια ευρύτερη και υπερεθνική σύγκλιση της οικονομικής ρύθμισης, με κύρια χαρα- κτηριστικά τον ανεξάρτητο έλεγχο της νόμιμης λειτουργίας των επιχειρήσεων, σε ένα πλαίσιο διαρκώς και περισσότερο διάφανο και ανταγωνιστικό, τη μείωση των πάλαι ποτέ νομικών προνομίων του κράτους, την υποταγή της διοίκησης στην λογική της οικονομικής ανάπτυξης μέσω της αγοράς και την προστασία των καταναλωτών, ανα- γκαίας περισσότερο από ποτέ λόγω της υπερβολικής συγκέντρωσης του κεφαλαίου, σε συνδυασμό με την δυσχερώς ελέγξιμη τεχνολογική πλαισίωση της παροχής αγα- θών και υπηρεσιών. Ημετάβαση από τη λογική των κρατικών μονοπωλίων ή και του στενού κρατικού ελέγ- χου της οικονομίας σε μια αντίληψη ελεύθερης λειτουργίας των αγορών, στο πλαίσιο ενός σαφούς ρυθμιστικού πλαισίου, το οποίο επιδιώκει να υπηρετήσει πολυδιάστα- τους στόχους του γενικού συμφέροντος, στους οποίους συγκαταλέγονται η βιώσιμη ανάπτυξη, η προστασία του καταναλωτή και η ασφαλής χρήση της τεχνολογίας, επι- τάσσει την επεξεργασία νέων κριτηρίων και αρχών και μάλιστα νέων δικαιϊκών κλά-