ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ Στην παρούσα μελέτη οι ανεξάρτητες διοικητικές αρχές 1 αναλύονται ως μορφές οργάνω- σης της Δημόσιας Διοίκησης τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε εμπειρικό επίπεδο. Με αφετη- ρία τη διαπίστωση ότι η δημιουργία τους προηγήθηκε της διακρίβωσης της φύσης και της δυνατότητας ένταξής τους στο νομικό σύστημα, εφόσον δεν προσδιορίστηκε κατά τρόπο σταθερό από προκαθορισμένα χαρακτηριστικά 2 , δηλαδή από εγγυήσεις προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας και αρμοδιότητες, θεωρείται αναγκαία η μελέτη της διαδρομής που ακολούθησε ο εμπειρικός τρόπος κατασκευής τους. Αντιπαραβάλλοντας όσα πραγμα- τοποιήθηκαν στο πεδίο αυτό σε μια σειρά κυρίως ευρωπαϊκών κρατών, συγκροτείται ένα οργανωτικό και λειτουργικό υπόδειγμα, που προκύπτει από τα κριτήρια εκείνα, τα οποία συνέθεσαν την ανεξαρτησία των εν λόγω θεσμικών μορφωμάτων. Αυτών που η νομική θε- ωρία και η νομολογία των Δικαστηρίων αποδέχθηκε ως διοικητικά όργανα. Ανασυγκρο- τώντας την ανωτέρω διαδρομή, θα φανεί ότι οι ίδιες οι εγγυήσεις και οι αρμοδιότητές τους αποτέλεσαν τα κριτήρια ανεξαρτησίας τους. Η εισαγωγή στην παραπάνω προβληματική αποτελεί το περιεχόμενο του Κεφαλαίου 1 του Πρώτου Μέρους της μελέτης. Από τα ευρωπαϊκά κράτη επιλέγεται κατ’ αρχήν η Γαλλία, στην οποία καταγράφονται σή- μερα τουλάχιστον δέκα επτά ανεξάρτητες διοικητικές αρχές 3 , ως η προσφορότερη για συ- γκριτική μελέτη, δεδομένων των ομοιοτήτων με την Ελλάδα στη συναφή νομική θεωρία σχετικά με το ζήτημα της συμφιλίωσης των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών με τη δια- μορφωμένη από το Σύνταγμα ισορροπία των εξουσιών και στα ανάλογα θεσμικά ζητήμα- τα που προέκυψαν. Για τη σύλληψη της ευρύτερης εικόνας είναι απαραίτητη η αναφορά στα καταγωγικά σχήματα των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών, καθώς και στις περιπτώ- σεις ανάλογων οργάνων ευρωπαϊκών κρατών που αναφύονται την ίδια σχεδόν εποχή και προκύπτουν εξαιτίας όμοιων λόγων. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να κατανοηθούν οι δι- αφορετικές φάσεις εμφάνισής τους και ο εντυπωσιακός πολλαπλασιασμός τους. Η ταχεία ανάπτυξη του αριθμού των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών αποτελεί μια αμετάκλητη εξέ- λιξη κατά τα τελευταία χρόνια όχι μόνο σε ευρωπαϊκό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, βέ- 1. Σχετικά με την επιλογή του όρου «ανεξάρτητες διοικητικές αρχές» στην παρούσα μελέτη, βλ. κατωτέρω Κεφ. 1.Α.1., όπου σχετική υποσημείωση. 2. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο νομοθέτης όχι μόνον δεν προσδιόρισε την κατηγορία στην οποία θα εντάσσονταν οι επιμέρους ανεξάρτητες διοικητικές αρχές, αλλά πολύ συχνά δε χαρακτήριζε μία νεοθε- σπιζόμενη αρχή ως τέτοια, μεταθέτοντας το βάρος αυτό στη νομολογία, όπως συνέβη για παράδειγμα στην περίπτωση της Γαλλίας, Conseil d’État, Rapport Public 2001. Jurisprudence et avis de 2000. Les autorités administratives indépendantes, Études et documents nο 52, La Documentation française, Paris 2001, στο εξής: Rapport Public 2001, σ. 300 επ. 3. Καταγράφονται, όμως, ακόμη οκτώ ανεξάρτητες δημόσιες αρχές που ρυθμίζονται από το ίδιο νομικό (γενικό) πλαίσιο με τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές. Βλ., επιπλέον, δέκα τρεις αρχές που δεν υπάγο- νται στο ίδιο αυτό νομικό πλαίσιο, αναλυτικά κατωτέρω, Κεφ. 2.Β.4.