ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ 3 Τα Κεφάλαια 3 και 4 του Δευτέρου Μέρους επικεντρώνονται στην ανάλυση της εγχώριας θεωρίας που αφορά στη διαδικασία πρόσληψης και αποδοχής των ανεξάρτητων διοικη- τικών αρχών ως διοικητικών οργάνων με αφετηρία την ίδρυση της πρώτης εξ αυτών, του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης το 1989 8 . Στο πλαίσιο αυτό προβάλλονται οι αντι- μαχόμενες απόψεις που αναδείχθηκαν στην ακαδημαϊκή διαμάχη, η οποία συνόδεψε την ένταξη των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών στο ελληνικό νομικό σύστημα. Στη συνέχεια διερευνάται και το ζήτημα της νομολογιακής αντιμετώπισης της κατηγορίας των ανεξάρτη- των διοικητικών αρχών, παράλληλα με τη θεωρητική αναζήτηση λύσεων και νομικής θεμε- λίωσης. Ειδικότερα στο Κεφάλαιο 4 γίνεται σύντομη αναφορά στην επιλογή του αναθεω- ρητικού νομοθέτη του 2001 να διασφαλίσει με συγκεκριμένο τρόπο μόνο τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές των δικαιωμάτων 9 . Από την ανάλυση που περιέχεται στο Κεφάλαιο 1 του Πρώτου Μέρους, προκύπτει ότι η θεωρία και η νομολογία κατέληξαν να ταυτοποιούν τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές από ένα σύνολο κριτηρίων που απομόνωσαν και κωδικοποίησαν κατά τη διαδρομή της εμπει- ρικής τους κατασκευής. Το προνόμιο ανεξαρτησίας των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών συντίθεται λοιπόν εντέλει από ορισμένα κοινά κριτήρια που συστήνουν κατ’ αρχήν οι εγ- γυήσεις ανεξαρτησίας είτε προσωπικής είτε λειτουργικής, όπως το διακριτό των εν λόγω οργάνων σε σχέση με την κεντρική Διοίκηση, η υπαγωγή τους σε δικαστικό και μόνο έλεγ- χο νομιμότητας των πράξεών τους, καθώς και η δημοσιοποίηση του έργου τους μέσω της σύνταξης Ετήσιας Έκθεσης, με την οποία και επιδιώκεται η εξυπηρέτηση ενός μηχανισμού λογοδοσίας και ελέγχου που θεμελιώνει τη δημοκρατική τους νομιμοποίηση, όπως και την εν γένει σχέση τους με τη Βουλή. Στα κοινά κριτήρια ανεξαρτησίας εντάσσονται και οι διαφορετικής έκτασης αρμοδιότητες με τις οποίες εξοπλίζονται, αφού διαφοροποιούνται ανάλογα με την αποστολή της κάθε ανεξάρτητης διοικητικής αρχής 10 . Ωστόσο αυτές εκτεί- νονται οπωσδήποτε πέραν ενός ελάχιστου ορίου, ώστε να καθίσταται δυνατή η προστασία και η ρύθμιση του τομέα δράσης τους. Παρότι οι αρμοδιότητες των ανεξάρτητων διοικη- τικών αρχών ποικίλουν ακόμη και μεταξύ αυτών που δραστηριοποιούνται στον ίδιο το- μέα, σε κάθε περίπτωση οφείλουν όμως να διασφαλίζουν σε κάθε μία την ελάχιστη δυνα- τότητα παρέμβασης. Ως εκ τούτου, οι ανεξάρτητες διοικητικές αρχές φαίνεται να ενεργούν με διαφορετική βαρύτητα εκάστη, στο πλαίσιο μιας μεγάλης ποικιλίας αναγκών και σκο- πών, στη βάση όμως ενός ελάχιστου ορίου ανεξαρτησίας. Η τυποποίηση της ποικιλίας των αρμοδιοτήτων που διαθέτουν οι ανεξάρτητες διοικητικές αρχές, ώστε να μπορεί να προσ- μενων τομέων της οικονομίας, αφού «η έννοια της ανεξάρτητης διοικητικής αρχής ανταποκρίνεται καλά στις νέες ανάγκες της οικονομικής ρύθμισης», Rapport Public 2001, ό.π., σ. 268-270. 8. Στη Γαλλία η Εθνική Επιτροπή Πληροφορικής και Ελευθεριών ήταν η πρώτη αρχή που χαρακτηρίστηκε ως «ανεξάρτητη διοικητική αρχή» κατά την ίδρυσή της με τον νόμο της 6ης Ιανουαρίου 1978. 9. Βλ. τη γενική ρύθμιση του άρθρου 101Α του Συντάγματος (1974/1986/2001/2008/2019) στο Παράρτη- μα Νομοθεσίας της μελέτης. Οι πέντε ανεξάρτητες αρχές των δικαιωμάτων κατοχυρώνονται στις ακό- λουθες ειδικότερες διατάξεις του Συντάγματος: άρθρο 9Α (Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα), άρθρο 15 παρ. 2 (ΕΣΡ), άρθρο 19 παρ. 2 (Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοι- νωνιών/ΑΔΑΕ), άρθρο 103 παρ. 7 (Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού/ΑΣΕΠ), άρθρο 103 παρ. 9 (Συνήγορος του Πολίτη). 10. Πρβλ. Rapport Public 2001, ό.π., σ. 257.