ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ 5 κός νόμος της ανωτέρω γενικής ρύθμισης θα εξειδικεύσει στη συνέχεια τα κριτήρια αυτά 12 , από το σύνολο εκείνων που είχε ήδη αποτυπώσει ο κοινός νομοθέτης κατά τη διαδικασία ίδρυσης των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών των δικαιωμάτων σε συγκεκριμένες εγγυ- ήσεις προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας. Η ανάλυση του νομικού πλαισίου οδη- γεί στο συμπέρασμα ότι οι εγγυήσεις ανεξαρτησίας των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών των δικαιωμάτων ήταν εν πολλοίς εξαρχής δεδομένες, ενώ αυτές των ανεξάρτητων διοι- κητικών αρχών της οικονομικής ρύθμισης ενισχύθηκαν σταδιακά, συγκλίνοντας προς το συνταγματικό πρότυπο και τις εξειδικεύσεις του. Επομένως, παρά τη μερική συνταγματική κατοχύρωση ανεξάρτητων διοικητικών αρχών, ο αναθεωρητικός νομοθέτης διαμόρφω- σε εντέλει το πλαίσιο ανεξαρτησίας, στο οποίο οφείλουν να υπακούουν όλες οι ανεξάρτη- τες διοικητικές αρχές αδιακρίτως κατηγορίας, προκειμένου να θεωρούνται ανεξάρτητες. Η μέθοδος που ακολουθείται συνίσταται στη διερεύνηση της πρόβλεψης και της διαδικα- σίας ενίσχυσης των εγγυήσεων στις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές και των δύο κατηγορι- ών με αφετηρία τον χρόνο ίδρυσης της πρώτης εξ αυτών το 1989 στην ελληνική περίπτωση έως και τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001. Ακολούθως διερευνώνται οι εγγυήσεις ανεξαρτησίας των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών που ιδρύθηκαν μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001 και συμπεριελήφθησαν ιδίως στην κατηγορία αυτών της οικονομι- κής ρύθμισης 13 , καθώς και η εξέλιξη των εγγυήσεων ανεξαρτησίας για τις αρχές της ίδιας κατηγορίας, οι οποίες ιδρύθηκαν σε προγενέστερο χρόνο. Αναλυτικά το ζήτημα της σύ- γκλισης των επιμέρους εγγυήσεων ανεξαρτησίας στις ελληνικές ανεξάρτητες διοικητικές αρχές εξετάζεται στο Τρίτο και το Τέταρτο Μέρος. Η ακαδημαϊκή διαμάχη σχετικά με τη νομική θεμελίωση των ανεξάρτητων διοικητικών αρ- χών μπορεί να μη παραμένει τόσο ζωντανή σήμερα, καθώς έχει ήδη προσφέρει πειστικές απαντήσεις στα ερωτήματα που έθεσε η νέα τότε κατηγορία των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών. Ωστόσο ο πολλαπλασιασμός των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών διατηρεί στην επικαιρότητα μία άλλη επιστημονική συζήτηση που αφορά σε ζητήματα ενίσχυσης της λο- γοδοσίας, του ελέγχου και της ανεξαρτησίας τους. Πράγματι παρότι εντάχθηκαν στη χορεία των άλλων οργάνων της Δημόσιας Διοίκησης, οι ανεξάρτητες διοικητικές αρχές ταυτόχρονα αυτονομήθηκαν από τις παραδοσιακές ιε- ραρχικές δομές της και εν τέλει από τον πολιτικό έλεγχο. Οπότε τίθεται το ζήτημα με ποια εργαλεία μπορεί να διασφαλισθεί η υπαγωγή τους σε ένα δημοκρατικά νομιμοποιημέ- νο σύστημα λογοδοσίας και ελέγχου. Ταυτόχρονα η εικοσαετής λειτουργία των ανεξάρ- τητων διοικητικών αρχών των δικαιωμάτων έχει αναδείξει το ζήτημα της περαιτέρω ενί- σχυσης των εγγυήσεων ανεξαρτησίας τους. Συνεπώς, παρά τη νέα θεσμική ισορροπία που διαμορφώθηκε με την κατοχύρωσή τους ως σύγχρονων μορφών διοίκησης και την πα- 12. Ν. 3051/2002. 13. Ο ανωτέρω έλεγχος εστιάζεται κυρίως στις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές της οικονομικής ρύθμισης, δεδομένου ότι σε όσες από τις αρχές με αντικείμενο τα δικαιώματα συστήθηκαν μετά την αναθεώρηση του 2001 είτε ενεργοποιήθηκε η σχετική συνταγματική διάταξη, όπως στην περίπτωση της ΑΔΑΕ (άρ- θρο 19 παρ. 2 Σ και άρθρο 1 ν. 3115/2003), είτε εντάχθηκαν στο πλαίσιο άλλης προϋπάρχουσας (συ- νταγματικά κατοχυρωμένης) ανεξάρτητης αρχής και συγκεκριμένα στον Συνήγορο του Πολίτη (άρθρο 25 παρ. 3 ν. 3896/2010) είτε, τέλος, εμφανίζουν ένα μάλλον μεικτό χαρακτήρα.