ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

10 ΤΟ ΠΡΟΝΟΜΙΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑ και λειτουργικής 5 ανεξαρτησίας και τις αρμοδιότητες 6 , διαμόρφωσε και εξειδίκευσε ο νο- μοθέτης ανάλογα με την κατηγορία τους. Αλλά και η ίδια η ονοματολογία, και ιδίως τα επί- θετα που χρησιμοποιήθηκαν εναλλακτικά από τον νομοθέτη και τη θεωρία, ώστε να προσ- διορίσουν τον όρο «αρχές», δίνουν έμφαση στο προνόμιο ανεξαρτησίας των εν λόγω οργάνων, αφού συνήθως χαρακτηρίζονται ως «ανεξάρτητες» διοικητικές αρχές 7 . διάρκεια της θητείας, στο μη ανανεώσιμο αυτής, στη μη ανάκληση των μελών διαρκούσης της θητεί- ας τους, στην ύπαρξη ασυμβιβάστων ιδιοτήτων και έργων, καθώς και ασυλιών για τα μέλη, στη σύνθε- ση του οργάνου και στον τρόπο διορισμού των μελών. Και η συλλογικότητα της σύνθεσης εμπίπτει σε αυτή την περίπτωση, κατά τον Ν. Δ. Κουλούρη, Οι Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές: Τα αλλοδαπά πρό- τυπα, ό.π., σ. 1148. Δεν πρόκειται στην παρούσα μελέτη για τη σύνθεση του συλλογικού διοικητικού οργάνου, αλλά για τη σύνθεση προσόντων, ιδιοτήτων και θέσεων που έχουν τα μέλη της ανεξάρτητης διοικητικής αρχής. 5. Σχετικά Ν. Δ. Κουλούρη, Οι Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές: Τα αλλοδαπά πρότυπα, ό.π., σ. 1148 και Μ. Αντωνόπουλου, Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές, ό.π., σ. 32. Οι ανεξάρτητες διοικητικές αρχές δεν υπόκεινται σε ιεραρχική εξουσία ή εποπτεία, ενώ η οικονομική τους ανεξαρτησία συνίσταται στον ίδιο προϋπολογισμό και στην έκταση του οικονομικού ελέγχου. Επίσης, απολαύουν εσωτερικής αυτονομίας και δυνατότητας αυτοτελούς παράστασης σε δίκες που αφορούν σε αυτές. Τέλος, υπόκεινται μόνο σε δικαστικό έλεγχο νομιμότητας των πράξεών τους και νομιμοποιούνται μέσω του κοινοβουλευτικού ελέγχου. 6. Στα κοινά χαρακτηριστικά των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών το γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας περιλαμβάνει, εκτός από τις εγγυήσεις προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας τους και τις αρμοδιότητές τους, Rapport Public 2001, ό.π., σ. 257. Πρόκειται για αρμοδιότητες, π.χ. γνωμοδοτικές, εισηγητικές, κυρωτικές, αδειοδοτικές ή χορήγησης πιστοποιήσεων, ελεγκτικές, διαιτητικές και κανονιστικές. Για τη διάκριση σε εγγυήσεις προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας, βλ. άρθρο 101Α Σ και εκτελεστικό του νόμο αναφορικά με τις συνταγματικά κατοχυρωμένες ανεξάρτητες αρχές, άρθρα 3 και 2 αντίστοιχα του ν. 3051/2002 όπως ισχύει. Με το τελευταίο άρθρο (παρ. 2 εδ. β΄ ), ο κοινοβουλευτικός έλεγχος επί των ανεξάρτητων αρχών κατατάσσεται στις εγγυήσεις λειτουργικής ανεξαρτησίας. Την κατάταξη αυτή ακολουθεί και η παρούσα μελέτη. 7. Έχουν αναφερθεί, εκτός από ανεξάρτητες διοικητικές αρχές ή ρυθμιστικές αρχές, και ως ανεξάρτητες δημόσιες αρχές ή διοικητικές αρχές (π.χ. άρθρο 1 ν. 3229/2004). Βλ. Α. Οικονόμου, Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Δέκα χρόνια θεσμικής ακροβασίας, ΤοΣ 1999, σ. 555 επ., ο οποίος προέκρινε τον όρο «ανεξάρτητες δημόσιες αρχές». Ο ίδιος όρος χρησιμοποιήθηκε και από τον Χ. Χρυσανθάκη, Οι ανεξάρτητες δημόσιες αρχές στο σκόπευτρο της συνταγματικής αναθεώρησης, ΕΔΔΔΔ 2001, σ. 8 επ. και του ίδιου, Οι ανεξάρτητες δημόσιες αρχές στο αναθεωρημένο Σύνταγμα 1975/1986/2001, σε: Αντ. Μακρυδημήτρης/Όλ. Ζύγουρα, ό.π., σ. 111 επ. Για τις αλλοδαπές αρχές, οι όροι που κυρίως χρησιμοποιήθηκαν είναι «Independent Regulatory (ή Administrative) Agencies» ή «Independent Regulatory Commissions» (HΠA), «Non Departmental Public Bodies» (Βρετανία) ή παλαιότερα QUANGOS, ακρωνύμιο του οποίου η χρήση ήταν σχεδόν ασαφής και συχνά υποτιμητική (J. A. Chandler, Δημόσια Διοίκηση. Συγκριτική Ανάλυση, επιμ. Κ. Σπανού, Παπαζήσης, Αθήνα 2003, σ. 62) και «Autorités Administratives Indépendantes» (Γαλλία). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στη Γαλλία ο νομοθέτης με τη χρήση διαφορετικών όρων στόχευσε στον προσδιορισμό επιμέρους κατηγοριών ανεξάρτητων διοικητικών αρχών. Ο όρος π.χ. «ανεξάρτητη δημόσια αρχή» αφορά στις εξοπλισμένες με νομική προσωπικότητα ανεξάρτητες διοικητικές αρχές της τελευταίας εικοσαετίας, όπως είναι η Αρχή Χρηματοπιστωτικών Αγορών (Autorité des marchés financiers), βλ. ειδικότερα σκέψεις για τον εν λόγω θεσμό, Conseil d’État, Les études du Conseil d’État. Rapport d’étude sur les établissements publics, 2009, σ. 20-21. Στην ελληνική θεωρία χρησιμοποιείται πλέον ευρέως ο όρος «ανεξάρτητες αρχές» που χρησιμοποίησε ο αναθεωρητικός νομοθέτης του 2001 για τις συνταγματικά κατοχυρωμένες ανεξάρτητες αρχές. Υπέρ της πρόκρισης ή μη του όρου «ανεξάρτητες διοικητικές αρχές» υπάρχει και