ΤΟ ΔΙΚΑΙΟΝ ΤΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ

Ι. Το δίκαιον της εκμεταλλεύσεως ως ιδιαίτερο τμήμα του εργατικού δικαίου 7 Το συλλογικό εργατικό δίκαιο αποκτά ιδιαίτερη σημασία μέσα στην εκμετάλλευση, κυρίως από τη νόμιμη και επιτρεπτή δράση φορέων συλλογικότητας των εργαζομένων, που απο- τελούν το αντίβαρο έναντι της εργοδοτικής ισχύος 26 . Φορείς άσκησης της συνταγματικά κατοχυρωμένης συλλογικής αυτονομίας (άρθρο 22 § 2 Σ) είναι οι συνδικαλιστικές οργα- νώσεις . Πρόκειται για ελεύθερες ενώσεις των μισθωτών, σωματειακού τύπου, που αποτε- λούν θεσμικούς φορείς συλλογικότητας, κοινωνικούς εταίρους, ενεργούς παράγοντες της κοινωνικής και οικονομικής ζωής και έχουν προβλεπόμενο στο Σύνταγμα πεδίο δράσης, συνιστάμενο στην προάσπιση και προαγωγή των συμφερόντων των εργαζομένων, με δυ- νατότητα σύναψης συλλογικών συμβάσεων και διεξαγωγής εργασιακού αγώνα . Ο εργα- σιακός αγώνας αποτελεί ουσιώδη, κεντρική συνιστώσα της συνδικαλιστικής ελευθερίας και εκδήλωση της συνδικαλιστικής δράσης και κατοχυρώνεται ρητά, σε επίπεδο συνταγμα- τικής έννομης τάξης, με τη διάταξη του άρθρου 23 § 1 Σ, που εγγυάται την ακώλυτη άσκη- ση των δικαιωμάτων, τα οποία είναι συναφή με τη συνδικαλιστική ελευθερία. Η συλλογική δράση των συνδικαλιστικών οργανώσεων αναπτύσσει διαπλαστική ενέργεια στους όρους λειτουργίας της αγοράς σε θεσμικό επίπεδο, προστατεύοντας τα συμφέροντα των κατά τεκμήριο ασθενέστερων παραγόντων της παραγωγικής διαδικασίας, δηλ. των εργαζομένων, που ταυτόχρονα συνθέτουν και ποσοτικά το αριθμητικά μεγαλύτερο μέρος του κοινωνικού ιστού. Ήδη με το άρθρο 70 Ν. 4808/2021 σε συνδυασμό με το άρθρο 1 § 3 Ν. 1876/1990 διευρύνεται η δυνατότητα σύναψης συλλογικών συμβάσεων και σε ομάδες μη εξαρτημένων εργαζόμενων. Στο δίκαιο της εκμεταλλεύσεως ο εργασιακός αγώνας πε- ριορίζεται στον συγκεκριμένο εργοδοτικό φορέα και συνήθως στοχεύει στην άσκηση πίε- σης για ικανοποίηση συλλογικής φύσεως εργασιακών αιτημάτων. Η συλλογικότητα απορρέει μέσα από ένα πλέγμα συνταγματικών διατάξεων, αναγόμενων στην ανθρώπινη αξία (άρθρο 2 § 1 Σ), στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας (άρ- θρο 5 § 1 Σ), στην προστασία του ατόμου ως μέλος του κοινωνικού συνόλου (άρθρο 25 § 1 Σ), στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι (άρθρο 12 § 1 Σ), στη συνδικαλιστική ελευθερία (άρθρο 23 § 1 Σ), στη συλλογική αυτονομία (άρθρο 22 § 2 Σ) και στον εργασιακό αγώνα (άρθρο 23 § 2 Σ) που κοινωνικοποιούν τη δράση και την καθιστούν συλλογική και, εκ του αποτελέσματος, συμμετοχική. Η ανάπτυξη συνδικαλιστικής δράσης προστατεύεται θεσμι- κά σε συνταγματικό επίπεδο τόσο στη θετική μορφή της συνδικαλιστικής ελευθερίας (άρ- θρο 23 § 1 Σ) όσο και στην αρνητική μορφή της αποχής και μη συμμετοχής ως ιδιαίτερη εκδήλωση του δικαιώματος της προσωπικότητας (άρθρο 5 § 1 Σ). Η συλλογικότητα απο- τελεί απόρροια μιας ουσιώδους πτυχής της δημοκρατικής έννομης τάξης, που αποτελείται από ένα πλέγμα διατάξεων που εξασφαλίζει τη συμμετοχικότητα και καθιστά τη συλλογική δράση συνιστώσα του κοινωνικού κράτους δικαίου. Τα συλλογικά δικαιώματα είναι κοι- νωνικά δικαιώματα και επέχουν θέση προς επίτευξη σκοπού, δηλ. προς προάσπιση ατο- μικών δικαιωμάτων. 26.  Καζάκος , Συλλογικό Εργατικό Δίκαιο - Ουσιαστικό Δίκαιο & Δικονομικά Ζητήματα, σ. 127 επ. 14 15 16