ΤΟ ΔΙΚΑΙΟΝ ΤΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ

10 ΤΟ ΔΙΚΑΙΟΝ ΤΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ αίτερη σημασία έχει το δίκαιο της καταγγελίας (Ν. 2112/1920, Ν. 3198/1955, Ν. 3863/2010 & Ν. 3899/2010), όπως αναπροσδιορίστηκε από το Ν. 4808/2021 35 . Ο εργοδότης κατά την κατάστρωση των γενικών όρων λειτουργίας των εργασιακών σχέσε- ων στην εκμετάλλευση πρέπει να λαμβάνει υπόψη του ότι η εξουσία αυτοδιάθεσης του μι- σθωτού περιορίζεται και απαγορεύεται σε αρκετές περιπτώσεις η παραίτησή του από αξι- ώσεις που απορρέουν από διατάξεις, κυρίως, αναγκαστικού δικαίου 36 . Ειδικές διατάξεις εξειδικεύουν απαγορεύσεις και ορίζουν ότι μισθολογικές αποδοχές συνι- στούν αμφιμερώς αναγκαστικό δίκαιο , διότι δημιουργούν ένα προστατευτικό καθεστώς για τον μισθωτό, που ενδιαφέρει τη δημόσια τάξη, ο οποίος πλέον δεν έχει εξουσία αυτο- διάθεσης. Η απαγόρευση παραίτησης του μισθωτού από τέτοιες αξιώσεις είναι απόλυτη, δεν μπορεί να συντελεστεί ούτε όταν γεννηθεί η σχετική αξίωση. Ενδεικτικά, ο μισθωτός δεν μπορεί να παραιτηθεί έγκυρα από αξιώσεις του σχετικά με το νόμιμο μισθό 37 , ακριβώς διότι είναι αναγκαίος για το βιοπορισμό και βρίσκεται συνεπώς, από διάφορες απόψεις, υπό καθεστώς ιδιαίτερης προστασίας. Με ειδικές διατάξεις που εκτείνονται από την απαγόρευση συμψηφισμού ή κατάσχεσης μέχρι την προνομιακή ικα- νοποίηση απαιτήσεων, ο μισθός τυγχάνει περαιτέρω ειδικής προστασίας 38 . Ο νομοθέτης θεωρεί με τη διάταξη του άρθρου 56 Ν. 4487/2017 την αξιόλογη καθυστέρη- ση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών ως μονομερή βλαπτική μεταβολή (άρθρο 7 Ν. 2112/1920), χωρίς όμως να προσδιορίζει τα κριτήρια της αξιόλογης καθυστέρησης. Φαίνεται ότι θα πρέπει να συσχετιστεί η αξιόλογη καθυστέρηση με τα κριτήρια της επίσχε- σης. Με το άρθρο 58 Ν. 4635/2019 θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων ερ- γασίας η πέραν των 2 μηνών καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζομένου από τον εργοδότη, ανεξαρτήτως της αιτίας της καθυστέρησης. Περαιτέρω προστασία του μισθού προσφέρει η πρόσφατη διάταξη του άρθρου 49 Ν. 4488/2017, που προβλέπει τη δυνατότητα έκδοσης διαταγής πληρωμής, χωρίς καταβο- λή δικαστικού ενσήμου στις διαφορές αρμοδιότητας του Ειρηνοδικείου 39 . Είναι μια εύ- 35. Βλ. άρθρα 64 – 66 Ν. 4808/2021 για την προστασία στο δίκαιο της καταγγελίας. 36.  Παπαδημητρίου , Ατομικό Εργατικό Δίκαιο, σ. 299, 512, 542. 37. ΑΠ 614/1994, ΔΕΝ 1995 σ. 22 επ. 38. Σύγκρ. Λαδά , Ο δικαστικός έλεγχος συμβατικού όρου συμψηφισμού απαίτησης του εργοδότη από στεγαστικό δάνειο με ανταπαίτηση εργαζομένου από τη σχέση εργασίας. Παρατηρήσεις με αφορμή την υπ’ αριθμ. 629/2015 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, ΔΕΕ 2015 σ. 923 επ. (ανά- τυπο). Η νομοθετική ρύθμιση με την οποία εξειδικεύεται η προστασία του μισθού, μέσα από το ακα- τάσχετο και μη συμψηφιζόμενο μέρος του, έχει συνταγματικό έρεισμα και αποτελεί υλοποίηση της υποχρέωσης του κράτους να παρέχει ένα πεδίο προστασίας της εργασίας, τόσο ως ατομικό δικαίωμα λειτουργικής εκδήλωσης της προστασίας της προσωπικότητας (άρθρο 5 § 1 Σ) όσο και ως κοινωνικό δικαίωμα, εξασφαλίζεται δε ένα ελάχιστο όριο προστασίας του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, που υπερακοντίζει τυχόν δικαιώματα τρίτων προς ικανοποίηση απαιτήσεών τους κατά μισθωτών. 39.  Λαδάς , σε Λαδά (επιμ.) Εργατικές Διαφορές Δικονομικά Ζητήματα, σ. 48 επ. 24 25 26 27 28