ΤΟ ΔΙΚΑΙΟΝ ΤΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ

VIII Πρόλογος εργασίας μέσα στην επιχείρηση, με την παράλληλη εκτέλεση των συμβάσεων του όλου προσωπικού της επιχείρησης, προσδίδει σε αυτή μια συλλογική διάσταση, μια συλλογι- κή ακτινοβολία, που την εμπλουτίζει με νέα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Κλασικό παρά- δειγμα είναι η αρχή της ίσης μεταχείρισης. Ο συγγραφέας δίνοντας έμφαση στο παραμε- λημένο αυτό γεγονός από τη θεωρία επιδιώκει μια νέα προσέγγιση ή ερμηνεία θεμάτων ατομικού εργατικού δικαίου. Έτσι, όπως σωστά παρατηρεί, οι οικειοθελείς παροχές στην επιχείρηση αποτελούν συλλο- γικό τρόπο διαμόρφωσης των όρων εργασίας, με επακόλουθο τη διευκόλυνση της ερμη- νείας των αναφυομένων προβλημάτων. Το ίδιο ισχύει και για άλλα θέματα, όπως επιση- μαίνει ο συγγραφέας, που είναι η επιχειρησιακή συνήθεια, η υιοθέτηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Με άλλα λόγια, δεν πρέπει να αγνοούνται οι σχετικές αλλοιώσεις που δημι- ουργούνται στην ατομικιστική αντίληψη ερμηνείας των όρων εργασίας από τις δεσμεύσεις που δημιουργεί το οργανωμένο σύνολο της επιχείρησης. Συνεπής προς την παραπάνω θέση του, ο συγγραφέας επισημαίνει ότι αντίστοιχες εκτιμή- σεις ισχύουν και για τους θεσμούς του συλλογικού εργατικού δικαίου. Τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, το δικαίωμα της απεργίας και το δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απλώς στη γενική κάθετη αντιπαράθεση κεφαλαίου και εργα- σίας, αλλά και σε σχέση με το είδος της επιχείρησης, το μέγεθος της επιχείρησης και γενι- κώς τα θέματα που ανακύπτουν από τη συλλογική εκτέλεση της εργασίας στην επιχείρηση. Οι διαφοροποιήσεις που υπάρχουν διάσπαρτες στο εργατικό δίκαιο σε σχέση με το μέγε- θος της επιχείρησης, οι οποίες μπορούν να θεωρηθούν ότι διασπούν το εργατικό δίκαιο σε δίκαιο των μεγάλων ή σε δίκαιο των μικρών επιχειρήσεων, οι διαφοροποιήσεις ανάλο- γα με το είδος δραστηριότητας μιας επιχείρησης δίνουν την αφορμή στον συγγραφέα να τις συστηματοποιήσει με αναφορά στην έννοια της επιχείρησης. Η χρησιμοποίηση ευρείας βιβλιογραφίας και η αναφορά σε πλούσια νομολογία προσδί- δει στην εργασία ιδιαίτερο πρακτικό ενδιαφέρον. Το όλο πόνημά του πρέπει να θεωρηθεί ως μία προσέγγιση παραδοσιακών θεμάτων εργατικού δικαίου, που θα επιτρέψουν μία αναθεωρημένη ανάγνωσή του. Οκτώβριος 2021 Ιωάννης Δ. Κουκιάδης Ομότιμος Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ