ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Πρόλογος 1 0 1 Πρόλογος Η χωροταξία αφορά τον σχεδιασμό (δηλαδή την επιλογή και οργάνωση δράσεων για την επίτευξη στόχων και επιδιώξεων με βάση τις ανάγκες/επιθυμίες ως προς το μέλλον). Η χωροταξία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη, εννοώντας ότι εκφράζει τις βασι- κές αρχές, προτεραιότητες και κανόνες της αναπτυξιακής πολιτικής στον χώρο που ταυτό- χρονα τις επηρεάζει. Γι' αυτό πάντοτε λέγαμε ότι χωροταξία και ανάπτυξη είναι δυο πλευ- ρές του ίδιου νομίσματος. Είναι σαφές ότι τα χαρακτηριστικά του χώρου, η δομή και δυναμική του (από την γεωμορ- φολογία, το κλίμα, τους πόρους, τα οικοσυστήματα, τις ανθρώπινες δραστηριότητες, τις υποδομές μέχρι και τις συγκεντρώσεις τους, δηλαδή τους οικισμούς), καθορίζουν άμεσα τις προοπτικές και τα προβλήματα της ανάπτυξης σε έναν μεγάλο βαθμό και σε διάφορες κλίμακες του χώρου. Όπως δεν νοείται ανάπτυξη χωρίς χωρικό προσδιορισμό, έτσι δεν θεωρείται και χωροταξία χωρίς αναπτυξιακή διάσταση. Παρόλο που τα παραπάνω είναι κατανοητά, στην πράξη γενικώς απέχουμε πολύ από την διασύνδεση και αλληλοσυσχέτιση χωροταξίας και αναπτυξιακής πολιτικής, παρόλα τα ση- μαντικά βήματα που έχουν γίνει. Από μια στείρα προσέγγιση της χωροταξίας ως ρυθμίσεις (τάξη στον χώρο) σε υπερτοπική κλίμακα, έχουμε πλέον αναγνωρίσει την ανάγκη διασύν- δεσης της ανάπτυξης με τις ιδιαιτερότητες του χώρου, σε διάφορα επίπεδα (υπερτοπικό, περιφερειακό, εθνικό…) στο πλαίσιο του σύγχρονου δημοκρατικού προγραμματισμού. Όμως, οι προκλήσεις και τα προβλήματα είναι μεγάλα τόσο ως προς την ουσία των πολι- τικών και κατάλληλων εργαλείων όσο και στην διασύνδεσή τους και συχνά καταλήγουμε σε μηχανισμούς παράκαμψης με «εξαιρέσεις και ιδιαιτερότητες» που αντιβαίνουν στη λο- γική του χωρικού σχεδιασμού. Γι’ αυτό, αυτό το βιβλίο που έγραψαν οι αγαπητοί μου συνάδελφοι, Ανέστης Γουργιώτης και Γιώργος Τσιλιμίγκας, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο καθώς παρουσιάζει όχι μόνο την ιστο- ρική εξέλιξη της χωροταξίας στη χώρα μας, το σύγχρονο πλαίσιο χωρικού σχεδιασμού σε διάφορα επίπεδα αλλά αναφέρεται και σε προκλήσεις, προβλήματα και προτάσεις. Με αυτή την προοπτική θεωρώ ότι είναι σημαντικό βοήθημα για όλους μας, ακαδημαϊκούς δασκάλους, ερευνητές, στελέχη της δημόσιας διοίκησης και αυτοδιοίκησης, επαγγελμα- τίες - μελετητές, φοιτητές και ενδιαφερόμενους φορείς, ιδίως αυτήν την περίοδο αναζήτη- σης ορθολογισμού και πρακτικότητας στην άσκηση χωρικού σχεδιασμού. Χάρης Κοκκώσης Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας