ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

2 Χωροταξικός Σχεδιασμός 0 2 Εισαγωγή 2.1 H σημασία του χωροταξικού σχεδιασμού H σημασία του χωροταξικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη της χώρας αποτελεί πλέον ευ- ρέως αποδεκτή θεώρηση. Ο χωροταξικός σχεδιασμός αποτελεί βασικό εργαλείο για την επιστροφή στην κανονικότητα, ύστερα από περισσότερο από μια δεκαετία γενικευμένης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Σε κάθε επιτυχή αναπτυξιακή προσπάθεια η χωροτα- ξία είναι μεταξύ των βασικών δράσεων που προγραμματίζονται και υλοποιούνται. Αυτό οφείλεται στην καθοριστική σημασία του χωροταξικού σχεδιασμού ως μέσο επίτευξης: της βέλτιστης οικονομικής αποδοτικότητας, της διασφάλισης της κοινωνικής συνοχής, και της βιώσιμης διαχείρισης του περιβάλλοντος για ένα συγκεκριμένο χώρο - κοινωνικό σύ- στημα, με προσδιορισμένους διαθέσιμους πόρους, σε ένα συγκεκριμένο χρόνο. Με άλλα λόγια, ο χωροταξικός σχεδιασμός αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση ή διαφορετικά τον καταλύτη για την αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων επιδιώκοντας την ισορροπία μεταξύ «ανθρώπινων επιθυμιών» και «προϋποθέσεων για την ανάπτυξη». Η χωροταξία αποτελεί οργανικό κομμάτι της αναπτυξιακής διαδικασίας. Ρυθμίζοντας τη χωρική διάσταση του αναπτυξιακού σχεδιασμού, αποτελεί το υπόβαθρο για την αναγκαία ανασυγκρότηση οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών δομών και σχέσεων. Από την αρχή μάλιστα της εφαρμογής των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, η χωροταξική πολιτική είχε βρεθεί στο επίκεντρο των μεταρρυθμίσεων, καθώς είχε διαπι- στωθεί ότι η έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού συμβάλει στην μειωμένη ελκυστικότητα της χώρας για επενδύσεις, οδηγεί στην διάσπασή του κοινωνικού ιστού και στην ελλιπή προστασία του περιβάλλοντος. Σε αυτή τη λογική άλλωστε ερμηνεύεται και η σημαντική παραγωγή θεσμικών εργαλείων της περιόδου (Ν 4269/2014, Ν 4447/2016, Ν 4759/2020). Παρά τη σημασία που διαπιστωμένα έχει ο χωροταξικός σχεδιασμός και παρά τις προ- σπάθειες που έγιναν για την ανάπτυξη ενός σύγχρονου συστήματος χωροταξικού σχεδι- ασμού, για πολλά χρόνια, οι διαδικασίες του χωροταξικού σχεδιασμού αποδείχθηκαν ως επί το πλείστον ατελέσφορες. Αυτό σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται με την έλλειψη πολιτικής βούλησης και την περιορισμένη τεχνική και επιτελική επάρκεια εκ μέρους των αρμόδι- ων φορέων. Στην πράξη αυτό εκφράστηκε με τις χρονοβόρες διαδικασίες εκπόνησης και έγκρισης των διαφόρων σταδίων των μελετών και την ελλιπή τους εφαρμογή, αν όχι την πλήρως ακύρωση της εφαρμογής τους. Αποτέλεσμα αυτού ήταν συχνά οι εξελίξεις να προ- σπερνούν τις προβλέψεις του σχεδιασμού και οι διαδικασίες να καθίστανται τελικά ανεπί- καιρες λόγω των ταχύτατα αναπτυσσόμενων περιοχών. Αυτό ήταν ιδιαίτερα εμφανές στις περιοχές της «εκτός σχεδίου δόμησης», που κατά κύριο λόγο πλήττουν την ελληνική ύπαι- θρο, υποβαθμίζοντας το φυσικό περιβάλλον και επιβαρύνοντας το κόστος κατασκευής των υποδομών. Αυτό αφορά κυρίως στις πλέον ελκυστικές περιοχές του Ελληνικού χώρου (νη-