ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Η εξέλιξη του θεσμικού πλαισίου του χωρικού σχεδιασμού στην Ελλάδα 9 0 3 Η εξέλιξη του θεσμικού πλαισίου του χωρικού σχεδιασμού στην Ελλάδα 3.1 Εισαγωγή Στο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι βασικές περίοδοι στην εξέλιξη του πλαισίου του χωροταξι- κού σχεδιασμού στην Ελλάδα. Αναφέρονται τα κύρια θεσμικά και οργανωτικά εργαλεία που προτείνονται σε κάθε περίοδο και αναλύονται αδρομερώς στην βάση των ιδιαιτεροτήτων, των ιστορικών συγκυριών και των πολιτικών επιλογών της αντίστοιχης εποχής. Γίνεται επί- σης αναφορά και σε θεσμικά εργαλεία πολεοδομικού σχεδιασμού τα οποία με την εφαρμο- γή τους επηρέασαν σημαντικά τον ύπαιθρο χώρο ενθαρρύνοντας κυρίως πρακτικές οικιστι- κής ανάπτυξης και χωροθέτησης επενδύσεων σε εκτός ορίων οικισμού περιοχές. Ο διαχωρισμός των περιόδων στις οποίες μελετάται η εξέλιξη του θεσμικού πλαισίου του χωροταξικού σχεδιασμού στην Ελλάδα τεκμηριώνεται συναρτήσει της άμεσης συσχέτισης που παρουσιάζουν οι περίοδοι αναφοράς του χωροταξικού σχεδιασμού με τις ευρύτερες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις. (Χριστοφιλόπουλος 2007, Καρύδης 2006, Γιαννακούρου 2004) Στην Ελλάδα ο χωροταξικός σχεδιασμός υιοθετείται ως πρακτική με σημαντική υστέρηση σε σχέση με τις άλλες Δυτικές χώρες. Η θεσμοθέτηση του Ν 360/1976 και οι προσπάθειες που ακολούθησαν με τα Χωροταξικά των Νομών του ΥΧΩΠ (1984) και τις ΕΧΜ την δεκα- ετία του ’90, δεν μπόρεσαν να απαντήσουν στις προσδοκίες της εποχής και να οδηγήσουν σε απτά αποτελέσματα. Ο χωροταξικός σχεδιασμός στη χώρα μας ξεκίνησε ουσιαστικά με την ψήφιση του Ν 2742/1999 και ακολούθως με την θεσμοθέτηση χωροταξικών πλαισί- ων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Η βασικότερη επίπτωση αυτού είναι ότι ο χωρο- ταξικός σχεδιασμός στην Ελλάδα, δεν αποτέλεσε τη βάση για την αναπτυξιακή διαδικασία, αλλά ακολούθησε με σημαντική χρονική καθυστέρηση τις εξελίξεις, χωρίς να ρυθμίζει βα- σικά ζητήματα που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος, την οικονομική ανάπτυ- ξη και την κοινωνική συνοχή και συνεκτικότητα. Στην βάση αυτή οι θεσμικές αλλαγές που έγιναν την τελευταία 20ετία ξεκινώντας με τον Ν 2742/1999 αποτέλεσαν σημαντική προ- σπάθεια. Η απουσία εφαρμοσμένου χωροταξικού σχεδιασμού δεν επέτρεψε αφενός τον προσδιορισμό, αφετέρου την συστηματική κατανόηση και αξιολόγηση των βασικών χα- ρακτηριστικών της οργάνωσης τόσο του φυσικο-γεωγραφικού όσο και του ανθρωπο-γε- ωγραφικού χώρου της Ελλάδας. Για την καλύτερη κατανόηση αφενός των χωροταξικών ζητημάτων που αναδύονται και αφετέρου των σημερινών επιλογών, επιχειρείται η αναφορά στις κυριότερες προσπάθειες που γίνανε για τη σύνταξη του θεσμικού πλαισίου του χωροταξικού σχεδιασμού. Στο πλαί- σιο αυτό παρατίθεται και αναφορά σε κρίσιμες ρυθμίσεις που ενώ αφορούν στον πο-