ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Γενική εισαγωγή στο εργατικό δίκαιο 7 νία οικιακής οικονομίας, αδυνατούσε πλέον να εξυπηρετήσει τις απαιτήσεις της βιομη- χανικής απογείωσης. Με τον τρόπο αυτό, κατ’ αρχάς απελευθερώθηκαν οι εργαζόμενοι από τους συ- ντεχνιακούς βρόχους της προβιομηχανικής κοινωνίας και απέκτησαν δυνατότητα να αναζητούν ελεύθερα και ισότιμα μεταξύ τους εργασία (συνέπεια της καθιέρωσης των αρχών της ελευθερίας και της ισότητας). Η νέα εργασιακή σχέση, ως συνέπεια της εκ- βιομηχάνισης, λειτουργούσε δυνάμει προς την κατεύθυνση της εξισορρόπησης των εξουσιών μεταξύ του προσώπου του μισθωτού και του εργοδότη, σ’ αυτό δε συντέλε- σε η σταδιακή διαμόρφωση της εργατικής νομοθεσίας, η οποία αρχικά, κατά το δεύ- τερο μισό του 19 ου αιώνα, έλαβε σαφές στίγμα μέσω της κρατικής νομοθεσίας και στη συνέχεια, κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, αναπτύχθηκε με ραγδαίους ρυθμούς τόσο με κρατικούς όσο και με συλλογικές συμβάσεις 15 . Το δίκαιο, με τις διατάξεις του κοινού ενοχικού δικαίου ενδιαφέρεται γενικώς για κάθε εργασία που παρέχεται στο πλαίσιο οποιασδήποτε μορφής συμβατικής εργασι- ακής σχέσης. Ωστόσο, με τη σταδιακή ανάπτυξη της εργατικής νομοθεσίας, το δίκαιο επέδειξε ξεχωριστό ενδιαφέρον για τη μισθωτή εργασία, με σαφή προσανατολισμό την ενισχυμένη προστασία του ενός από τα δύο μέρη της έννομης σχέσης εξαρτημένης ερ- γασίας, δηλαδή του μισθωτού. Ο τελευταίος άρχισε να θωρακίζεται με ειδικές προστα- τευτικές διατάξεις, με σκοπό τη βελτίωση της θέσης του στο νομικό επίπεδο, και τού- το γιατί επικράτησε η άποψη ότι έτσι αυτός εξασφαλίζεται με σχετικά αντίρροπο τρόπο έναντι της οικονομικής και κοινωνικής υπεροχής της εργοδοτικής πλευράς 16 . Συγκεκρι- μένα, το εργατικό δίκαιο, με εντελώς διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι συμβαίνει στο λοιπό ιδιωτικό δίκαιο, παρεμβαίνει δραστικά στο επίπεδο της διαπραγματευτικής ισχύ- ος (bargaining power) των μερών της εργασιακής σχέσης και με συνεχείς παρεμβάσεις στη νομική ελευθερία των δύο μερών της σχέσης οριοθετεί το πεδίο ανάπτυξης της ερ- γοδοτικής βούλησης 17 , με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια τεχνητή (νομική) ισορρο- πία ισχύος μεταξύ εργοδότη και μισθωτού. 15. Βλ. Hepple B . (επιμέλεια), The Making of Labour Law in Europe: A Comparative Study of Nine Countries Up to 1945 (Studies in Labour and Social Law), Hart Publishing, 2009, Olszac N ., Histoire du droit du travail, Economica, 2011. 16. Ωστόσο, το εργατικό δίκαιο, δεν πρέπει να λειτουργεί ως «μεροληπτικό δίκαιο», με την έννοια ότι παίρνει το μέρος του αδύνατου, του εργαζόμενου, όπως λανθασμένα υποστηρίζεται (βλ. Καζά- κος Α ., Περί εργασίας και οικονομίας της αγοράς, ΕΕργΔ 56, 1997, σελ. 530). Οι διατάξεις του ερ- γατικού δικαίου πρέπει να δημιουργούν ισορροπίες και να συνδυάζουν την ιδέα της ελεύθερης συναλλαγής, φιλελεύθερης και ατομικιστικής έμπνευσης με την ιδέα της προστασίας του εργαζο- μένου. Για την αναγκαιότητα προσαρμογής του εργατικού δικαίου στις νέες οικονομικές και κοι- νωνικές συνθήκες του 21ου αιώνα βλ. Ληξουριώτης Ι ., Οι «εποχές» της μισθωτής εργασίας, The Athens Review of books, Νοέμβριος 2010, σελ. 43 επ. 17. Π.χ. στο επίπεδο της σύστασης της εργασιακής σχέσης και της θέσπισης των όρων εργασίας ή στο επίπεδο της λύσης της σύμβασης εργασίας.