ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

8 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ - ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ Strafrechtsreformgesetz, Frankfurt a.M., 2000 • Tenckhoff, J. , Der Zueignungsbegriff bei Dieb- stahl und Unterschlagung, JuS 80, 723 • Walter, F. , Probleme der Tatbeteiligung am räuberi- schen Diebstahl (§ 252 StGB), Tübingen, 2001 • Wessels, J. , Zueignung, Gebrauchsanmaßung und Sachentziehung, NJW 65, 1155. Κλοπή είναι η αφαίρεση, από την κατοχή άλλου, ξένου, ολικά ή εν μέρει, κινητού πράγμα- τος με σκοπό παράνομης ιδιοποίησης (βασικό έγκλημα: άρθρ. 372 παρ. 1 πρώτη περίπτ. ΠK). Προκειμένου, επομένως, να διαπιστώσουμε αν στοιχειοθετείται η αντικειμενική υπό- σταση της κλοπής, εξετάζουμε κατά λογική σειρά τα αντικειμενικά στοιχεία: “πράγμα”, “κινητό”, “ξένο” και “αφαίρεση”. Aν κάποιο από αυτά ελλείπει, περιττεύει η διερεύνηση των υπολοίπων. Στη συνέχεια εξετάζουμε αν πληρούται και ο σκοπός παράνομης ιδιοποί- ησης, που είναι απαραίτητος για τη στοιχειοθέτηση του πλήρους αδίκου της κλοπής. Τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης, τέλος, απαιτείται αλλά και αρκεί να επικαλύπτονται από δόλο (πρόθεση) οποιουδήποτε βαθμού, δηλ. ως προς αυτά αρκεί ενδεχόμενος δόλος. Ι. Αντικειμενική υπόσταση 1. Πράγμα 1.1. Ορισμός Tην έννοια του πράγματος στο ποινικό δίκαιο συνάγουμε κατά βάση από το αστικό, σύμ- φωνα με την αρχή της ενότητας της έννομης τάξης. Έτσι, πράγμα κατά την έννοια του άρθρ. 372 ΠK είναι ενσώματο αντικείμενο, αυθύπαρκτο και απρόσωπο, δεκτικό εξουσιά- σεως από τον άνθρωπο 1 . H έννοια, ωστόσο, του πράγματος στο ποινικό δίκαιο, καίτοι έχει πολλά κοινά στοιχεία μ’ εκείνη του αστικού, δεν ταυτίζεται απόλυτα μ’ αυτήν. 1.2. Πράγματα εκτός συναλλαγής Από τα εκτός συναλλαγής πράγματα (άρθρ. 966 AK), τα κοινά σε όλους , δηλ. ο ατμοσφαι- ρικός αέρας και η θάλασσα, έτσι κι αλλιώς δεν είναι πράγματα, διότι δεν είναι δεκτικά εξου- σιάσεως. Επ’ αυτών το κράτος ασκεί κυριαρχία αλλά δεν έχει ιδιωτικού δικαίου δικαιώμα- τα. Για το λόγο αυτό, λοιπόν, δεν μπορούν να είναι υλικά αντικείμενα κλοπής. Αντιθέτως τα λοιπά εκτός συναλλαγής πράγματα, δηλ. τα κοινόχρηστα και τα προορισμένα για την εξυπηρέτηση δημόσιων, δημοτικών, κοινοτικών ή θρησκευτικών σκοπών , όχι μόνον εί- ναι πράγματα αλλά είναι και δεκτικά εμπραγμάτων δικαιωμάτων. Αυτό άλλωστε προβλέπεται και στο άρθρ. 968 ΑΚ (“τα κοινόχρηστα πράγματα, εφόσον δεν ανήκουν σε δήμο ή κοινότητα ή ο νόμος δεν ορίζει άλλως, ανήκουν στο δημόσιο”). Η δια- φορά είναι ότι ως προς αυτά υπάρχει απλώς “νομική ανικανότητα συμμετοχής στην ιδιω- τική συναλλαγή 2 και η κυριότητα στα κοινόχρηστα είναι περισσότερο χαλαρή απ’ ό,τι στη 1. Πρβλ. τον ορισμό του άρθρ. 947 παρ. 1 ΑΚ, όπως αυτός συμπληρώνεται από τη θεωρία. Βλ. σχετικά Γεωργιάδη , ΕΔ Ι, σ. 78. 2. Γεωργιάδης ΕΔ Ι, 120 επ.