ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

10 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ - ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ 1.3.1. Mέλη του ανθρώπινου σώματος Eρωτάται, αν είναι πράγματα δηλ. αντικείμενα δεκτικά κλοπής, τα μέλη, ο ιστός ή τα όργα- να του ζωντανού ανθρώπου, είτε φυσικά (μαλλιά, δέρμα, αίμα, σπέρμα, αλλά και νεφρά ή άλλα όργανα που αφαιρέθηκαν προς το σκοπό μεταμόσχευσης) είτε τεχνητά (οδοντοστοι- χία, βηματοδότης, ξύλινο πόδι, περούκα κλπ.). Π.χ.: O Α υποβάλλει σε εγχείρηση το βρέ- φος Β για να του αφαιρέσει τον ένα νεφρό και να τον πωλήσει. Ο Γ, επίσης με εγχείρηση, αφαιρεί τον βηματοδότη του Δ. Ο Ε κόβει την μακρά κόμη της Ζ την ώρα που αυτή κοι- μάται, για να την πωλήσει. O Η αφαιρεί χρυσό δόντι τού Θ. Ο Ι αφαιρεί την τεχνητή οδο- ντοστοιχία της Κ. Ο Λ αφαιρεί τον ουροσυλλέκτη με ούρα του Μ από το εργαστήριο του μικροβιολόγου Ν. Σχετικά θα πρέπει να διακρίνουμε: Τα τεχνητά μέλη του ανθρώπινου σώματος που δεν είναι οργανικά συνδεδεμένα με αυτό (τεχνητά άκρα, περούκες, τεχνητές οδοντοστοιχίες, φακοί επαφής) θεωρούνται πράγματα 9 . Αντιθέτως δεν είναι πράγματα τα τεχνητά μέλη που βρίσκονται σε διαρκή οργανικό σύνδε- σμο με το ανθρώπινο σώμα 10 , π.χ. ο βηματοδότης, το χρυσό δόντι, η μεταλλική λάμα που εμφυτεύθηκε στο οστό. Kαθίστανται όμως πράγματα με τον αποχωρισμό τους. Στην περί- πτωση αυτή κυριότητα έχει επ’ αυτών το φυσικό πρόσωπο από το οποίο αποχωρίστηκαν. Έτσι π.χ. δεν τελεί ληστεία εκείνος που αποχωρίζει τον βηματοδότη από ασθενή, τελεί όμως κλοπή όποιος τον αφαιρεί από την αποθήκη του νοσοκομείου. Τα όργανα ή ιστοί του ανθρώπινου σώματος, όπως το αίμα, το σπέρμα κλπ. δεν είναι πράγ- ματα εφόσον είναι οργανικά συνδεδεμένα με το σώμα διότι αποτελούν στοιχείο του υπο- κειμένου του δικαίου. Επομένως η βίαιη μετάγγιση αίματος δεν συνιστά επενέργεια επί πράγματος. Ομοίως εκείνος που κόβει τα μακριά μαλλιά μιας νέας για να τα πωλήσει δεν τελεί κλοπή αλλά σωματική βλάβη, ενδεχομένως δε έργω εξύβριση. Τα αποσπασμένα από το σώμα όργανα και ιστοί (π.χ. μαλλιά, δόντια, ούρα κλπ.) κατ’ αρχήν είναι πράγματα και την επ’ αυτών κυριότητα έχει το φυσικό πρόσωπο από το οποίο αποχωρίστηκαν 11 . Εφό- σον, όμως, προορίζονται για τη διατήρηση των σωματικών λειτουργιών ή την μεταγενέ- στερη ενσωμάτωσή τους στο σώμα (μεταμόσχευση), ορθό είναι να θεωρηθεί ότι ανήκουν στο σώμα 12 . Η άποψη, ότι αυτά είναι πράγματα και ότι η αφαίρεσή τους συνιστά κλοπή μέ- χρι την εκ νέου ενσωμάτωσή τους στον ανθρώπινο οργανισμό –οπότε χάνουν την ιδιότητα του πράγματος 13 – δεν είναι πειστική. Διότι στην περίπτωση αυτή δεν καταλύεται ο οργανι- κός δεσμός με το υποκείμενο του δικαίου , που είναι το αποφασιστικό κριτήριο. Διαφορε- τικά θα έπρεπε να θεωρούμε ως πράγμα και την καρδιά του υποβαλλόμενου σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς ασθενούς, για όσο χρόνο αυτή βρίσκεται έξω από το σώμα του κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Πράγματα καθίστανται όμως οι ανθρώπινοι ιστοί όταν καταλύ- εται κατά τις κοινωνικές αντιλήψεις ο οργανικός δεσμός τους με το σώμα. Έτσι η αφαίρε- 9. Schönke-Schröder-Eser , StGB § 242 αρ.10. 10. Γεωργιάδης, ΕΔ Ι, 79, BGH MDR 58, 739, Otto , Jura 1989, 138. 11. Kienapfel ΙΙ 46, Wessels-Hillenkamp , BT/2, 22. 12. Πρβλ. Palandt, BGB § 90 αρ. 3 με περαιτέρω παραπομπές, BGHZ 124, 54. 13. Έτσι π.χ. Ruß , LK § 242 αρ. 4 με περαιτέρω παραπομπές.