ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ

X Πρόλογος κτων κανόνων. Από την άλλη πλευρά, όμως, η ευελιξία συνεπάγεται αυξημένη πολυπλο- κότητα, πράγμα που μειώνει έτσι τη λειτουργικότητα του κανόνα. Ο δεύτερος κύριος μηχανισμός ενίσχυσης της δημοσιονομικής πειθαρχίας είναι η δημι- ουργία ανεξάρτητων δημοσιονομικών θεσμών όπως είναι τα Γραφεία Προϋπολογισμών της Βουλής και τα Δημοσιονομικά Συμβούλια. Οι ανεξάρτητοι δημοσιονομικοί θεσμοί έχουν ως γενική τους αρμοδιότητα την ανάλυση και αξιολόγηση της δημοσιονομικής πο- λιτικής, ενώ οι αρμοδιότητες για τη λήψη των αποφάσεων και την υλοποίηση της δημο- σιονομικής πολιτικής παραμένουν στο Κοινοβούλιο και την Κυβέρνηση. Οι ανεξάρτητοι δημοσιονομικοί θεσμοί αυξάνουν τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στην άσκηση της δη- μοσιονομικής πολιτικής και συμβάλλουν στη βελτίωση της αξιοπιστίας της. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται καλύτερη πληροφόρηση της Βουλής και των πολιτών, αξιολογείται ο ρεαλισμός των προτεινόμενων πολιτικών και παρακολουθείται συστηματικά η πορεία υλοποίησής τους. Η διεθνής έρευνα σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές δείχνει ότι οι φορείς οι οποίοι μπο- ρούν να κάνουν αξιόπιστη και ανεξάρτητη ανάλυση των δημοσιονομικών κανόνων έχουν τα εξής δώδεκα χαρακτηριστικά: (1) έχουν εθνικό χαρακτήρα, (2) είναι μη κομματικοί, (3) είναι δημόσιοι, (4) διαθέτουν ξεκάθαρους στόχους και έχουν οικονομική προσέγγιση, (5) διαθέτουν μηχανισμούς επιλογής ηγεσίας, (6) ο επικεφαλής και τα μέλη του διορίζονται με θητεία, (7) λειτουργούν με διαφάνεια, (8) στελεχώνονται με εξειδικευμένο προσωπικό, (9) διαθέτουν πρόσβαση στην πληροφόρηση, (10) επικοινωνούν απευθείας με ταΜΜΕ και την κοινωνία, (11) έχουν αυξημένη λογοδοσία και (12) υφίστανται εξωτερική αξιολόγηση. Η εμπειρία της χώρας μας με τους ανεξάρτητους δημοσιονομικούς θεσμούς ξεκίνησε με την ίδρυση και λειτουργία του Γραφείου Προϋπολογισμού του κράτους στη Βουλή (Γ.Π.Κ.Β) και συνεχίστηκε με την ίδρυση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου. Το Γ.Π.Κ.Β. και το Δημοσιονομικό Συμβούλιο διαθέτουν σχεδόν όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Είναι ωστόσο γεγονός ότι η χώρα μας, σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες (π.χ. Ολλανδία, ΗΠΑ) για πολλά χρόνια δεν διέθετε κανέναν ανεξάρτητο δημοσιονομικό θεσμό. Το 2010 δημι- ούργησε το Γ.Π.Κ.Β. Η ουσιαστική του λειτουργία ξεκίνησε το 2012. Το Γ.Π.Κ.Β. με τις αναλύ- σεις που έκανε για την αξιοπιστία των μακροοικονομικών προβλέψεων της κυβέρνησης, την ανάλυση για το ρεαλισμό των προβλέψεων σχετικά με τα έσοδα και τις δαπάνες του Προϋπολογισμού και την παρακολούθηση της υλοποίησής του, έχει παράσχει σημαντικό υλικό στα κόμματα και τους βουλευτές, ώστε να ασκούν καλύτερα το ελεγκτικό τους έργο. Το Γ.Π.Κ.Β., ως πραγματικά ανεξάρτητος δημοσιονομικός θεσμός τεκμηρίωσε ήδη από τον Οκτώβριο του 2013 την ανάγκη εξεύρεσης λύσης για την βιωσιμότητα του χρέους. Τόνι- σε επίσης την ανάγκη αναθεώρησης του τότε μείγματος δημοσιονομικής προσαρμογής (ήδη από τον Ιανουάριο του 2014) με κύρια χαρακτηριστικά τη μείωση της φορολογίας, τη διαγραφή χρεών, την κλιμάκωση της οικονομικής προσαρμογής σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου, την υιοθέτηση ευέλικτων προγραμμάτων που να ανταποκρίνονται στα ιδιαίτερα οικονομικά δεδομένα των κρατών και την υιοθέτηση περισσότερο επεκτατικής πολιτικής στις χώρες χωρίς δημοσιονομικά προβλήματα, όπως η Γερμανία. Δεν δίστασε, τέλος, να ασκήσει τεκμηριωμένη κριτική σε καίρια θέματα όπως η οριζόντια (φοροκεντρική) λιτό-