ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ

Η δημιουργία δημοσιονομικών ελλειμμάτων και η αύξηση του δημόσιου χρέους 3 future generations”), καθώς και η λήψη δημοσιονομικών αποφάσεων με βάση την ιδεο- λογία του κυβερνώντος κόμματος 9 . Ειδικότερα, έχει υποστηριχθεί ότι μία από τις αιτίες της δημιουργίας δημοσιονομκών ελ- λειμμάτων και της διόγκωσης του δημόσιου χρέους είναι η ύπαρξη γενικών πληροφορι- ακών προβλημάτων (“general informational problems”) από την πλευρά τόσο της κυβέρ- νησης όσο και του εκλογικού σώματος. Έχει υποστηριχθεί ότι ούτε οι πολιτικοί ούτε οι ψηφοφόροι μπορούν να συνειδητοποιήσουν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των τρεχό- ντων δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην λεγόμενη «δημοσι- ονομική ψευδαίσθηση», δηλαδή στην ανεπαρκή κατανόηση του γεγονότος ότι ο διαχρο- νικός περιορισμός του Προϋπολογισμού της κυβέρνησης σημαίνει ότι το τρέχον χρέος πρέπει να εξυπηρετείται μέσωμελλοντικών πρωτογενών πλεονασμάτων (οι φόροι πρέπει να υπερβαίνουν τις δαπάνες εξαιρουμένων των τόκων πληρωμών). Επίσης, παράλληλα με την ανεπαρκή κατανόηση των δημοσιονομικών περιορισμών, μπορεί να υπάρχει υπε- ραισιοδοξία για τις μελλοντικές προοπτικές ανάπτυξης και είσπραξης δημοσίων εσόδων. Περαιτέρω, η ύπαρξη πληροφοροριακών ασυμμετριών (“informational assymetries”) μετα- ξύ της κυβέρνησης και του εκλογικούσώματος συνιστάμίαακόμηαιτία της δημιουργίας δη- μοσιονομικών ελλειμμάτων και της συσώρευσης δημόσιου χρέους. Οι ψηφοφόροι δεν είναι καλά ενημερωμένοι ούτε για τηδημοσιονομικήπολιτικήούτε και για την επιχειρησιακή ικα- νότητα της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης. Η κυβέρνηση μπορεί να εκμεταλλευτεί την έλλειψη αυτής της ενημέρωσης, προκειμένου να αυξήσει τις πιθανότητες επανεκλογής της, μέσω της αύξησης δαπανών ή της μείωσης των φορολογικών επιβαρύνσεων στις προεκλο- γικές περιόδους, ενέργειες που μπορεί να προκαλέσουν δημοσιονομικά ελλείμματα, τις μα- κροπρόθεσμες συνέπειες των οποίων δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν οι ψηφοφόροι. Εξάλλου, οι χρονιές διενέργειας εκλογών ενθαρρύνουν ενδεχομένως τη δημιουργία δημο- σιονομικών ελλειμμάτων, τα οποία δεν διορθώνονται πάντα στη συνέχεια, καθώς είτε επα- νεκλέγεται το κόμμα που προκάλεσε προεκλογικά τη δημιουργία τους είτε η νέα κυβέρνη- ση δεν επιθυμεί να περιοριστεί από τον προκάτοχό της 10 . Παράλληλα, η δημιουργία πολιτικής πόλωσης και εκλογικής αβεβαιότητας (“political polarization and electoral uncertainty”) αποτελεί άλλη μία αιτία του προαναφερόμενου φαινομένου. Μια κυβέρνηση που αντιμετωπίζει αβεβαιότητα για τις προοπτικές επανε- κλογής της έχει κίνητρο για τη δημιουργία δημοσιονομικών ελλειμμάτων, καθώς αυτό της επιτρέπει να αυξήσει τις δαπάνες ή να μειώσει τους φόρους κατά τρόπο που να ωφελεί τη δική της εκλογική επιβίωση. 9. European Commission: Independent Fiscal Institutions in the EU Member States: The Early Years, Discussion Paper 06/7/July 2017. 10. Charles Wyplosz, Fiscal Discipline: From Theory to Practice, European Fiscal Board, Workshop 2019, Independent Fiscal Institutions in the EU Fiscal Framework, 29 February 2019, p.8-33, https:// op.europa.eu/portal2012-portlet/html/downloadHandler.jsp?identifier=5cdfe914-7d04-11e9-9f05- 01aa75ed71a1&format=pdf&language=en&productionSystem=cellar&part=