ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ

4 Εισαγωγικές παρατηρήσεις Τα δημοσιονομικά αυτά ελλείμματα έχουν το στρατηγικό πλεονέκτημα ότι καθιστούν δυ- σκολότερη για τις μελλοντικές κυβερνήσεις την πραγματοποίηση της πολιτικής τους σύμ- φωνα με τις προτιμήσεις τους, καθώς πρέπει να εξυπηρετήσουν το δημόσιο χρέος που προκλήθηκε από τις πολιτικές που είχε υιοθετήσει η προηγούμενη κυβέρνηση. Επιπλέον, αφήνοντας ένα σημαντικό δημόσιο χρέος, η απελθούσα κυβέρνηση «δένει τα χέρια» της διαδόχου της, καθώς την υποχρεώνει να επιβάλλει νέους φόρους ή να αυξήσει τους υφι- στάμενους φόρους, κάτι που δεν είναι ιδιαιτέρως δημοφιλές, ενώ παράλληλα η μεταφο- ρά του δημόσιου αυτού χρέους σε αυτήν (διάδοχη κυβέρνηση) μπορεί να οδηγήσει στην αδυναμία της να τηρήσει ορισμένες από τις προεκλογικές υποσχέσεις της, η οποία βεβαί- ως θα προκαλέσει μεγάλη απογοήτευση μεταξύ των ψηφοφόρων της 11 . Περαιτέρω, η άσκηση πιέσεων από ομάδες συμφερόντων (“common pool problems”) αποτελεί σημαντική αιτία δημιουργίας δημοσιονομικών ελλειμμάτων και της αύξησης δη- μόσιου χρέους. Διάφορες ομάδες συμφερόντων μπορεί να ασκούν πιέσεις για την πραγ- ματοποίηση συγκεκριμένου τύπου κρατικών δαπανών που τους ωφελούν, χωρίς να λαμ- βάνονται δεόντως υπόψη οι μακροπρόθεσμες δαπάνες για τα ελλείμματα που ενδέχεται να προκύψουν, δεδομένου ότι το κόστος αυτό μοιράζεται με άλλες ομάδες της κοινωνίας. Η χρονική ασυνέπεια της δημοσιονομικής πολιτικής (“time inconsistency of fiscal policy”) ευθύνεται συχνά για τη δημιουργία δημοσιονομικών ελλειμμάτων και την αύξηση του δη- μόσιου χρέους. Ενδέχεται, λοιπόν, να υπάρχει η τάση για τη χρησιμοποίηση των δημοσιο- νομικών ελλειμμάτων ως εργαλείο για την αύξηση της συνολικής ζήτησης, και ως εκ τού- του της παραγωγής και της απασχόλησης βραχυπρόθεσμα, καθώς οι τιμές και οι μισθοί αργούν να προσαρμοστούν σε απρόβλεπτες κρίσεις. Ωστόσο, η δημοσιονομική αυτή πο- λιτική μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ελλειμμάτων χωρίς την παράλληλη πρόκληση κάποιου οφέλους από την παραγωγή και την απασχόληση. Επίσης, μια κυβέρ- νηση μπορεί να πιστεύει ότι το έργο της εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών είναι κα- λύτερα να μετατεθεί στους διαδόχους της, κάτι που συνιστά μια περίπτωση χρονικής ασυ- νέπειας 12 . Περαιτέρω, η εκμετάλλευση των μελλοντικών γενεών (“exploitationof futuregenerations”) μπορεί να αποτελεί μία ακόμη αιτία πρόκλησης δημοσιονομικών ελλειμάτων και σώρευ- σης υπερβολικού δημόσιου χρέους. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα ενδέχεται να αντικατο- πτρίζουν την επιθυμία της σημερινής γενιάς να μετατοπίσει την κατανάλωση προς όφελός της (μέσω της αύξησης των κρατικών δαπανών ή της μείωσης των φορολογικών επιβα- ρύνσεων) από τις μελλοντικές γενιές είτε άμεσα με τη μορφή πληρωμών τόκων είτε έμμε- 11. Carlos Mulas-Granados, Fiscal councils in theory: First principles, in: Independent Fiscal Councils: Watchdogs or lapdogs?, edited by Roel Beetsma and Xavier Debrun, A VoxEU.org Book, CEPR Press, January 2018, p.19-30, https://voxeu.org/content/independent-fiscal-councils-watchdogs-or-lapdogs. 12. Charles Wyplosz, Fiscal Discipline: From Theory to Practice, European Fiscal Board, Workshop 2019, Independent Fiscal Institutions in the EU Fiscal Framework, 29 February 2019, p.8-33, https:// op.europa.eu/portal2012-portlet/html/downloadHandler.jsp?identifier=5cdfe914-7d04-11e9-9f05- 01aa75ed71a1&format=pdf&language=en&productionSystem=cellar&part=