ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ

8 Εισαγωγικές παρατηρήσεις μογής των δημοσιονομικών κανόνων, προβαίνει και σε ταξινόμηση των δημοσιονομικών κανόνων. Οπότε θα εξετάσουμε αφενός το σχεδιασμό και την εφαρμογή των δημοσιονο- μικών κανόνων (α) και αφετέρου την ταξινόμησή τους (β). α. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων Κατά το σχεδιασμό κανόνων δαπανών θα πρέπει να γίνονται καταρχήν από την κυβέρνη- ση ορισμένες επιλογές 28 , όπως εάν ο δημοσιονομικός κανόνας θα πρέπει να θέτει ως στό- χο το αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης δαπάνης (ή το σύνολο συγκεκριμένων δαπανών) ή τις επιπτώσεις της εφαρμογής μιας συγκεκριμένης πολιτικής, εάν ορισμένες δαπάνες θα εξαιρούνται από την επίτευξη του συνολικού στόχου δαπανών 29 , εάν ο στόχος δαπα- νών πρέπει να καθορίζεται με ονομαστικούς ή πραγματικούς στόχους, εάν ο στόχος δα- πανών πρέπει να ορίζεται ως επίπεδο δαπάνης ή ως ποσοστό μεταβολής από την αρχική κατάσταση, καθώς και το χρονικό πεδίο αναφοράς για την επίτευξη του στόχου δαπανών. Με βάση την ανάλυση που γίνεται στο έγγραφο της Επιτροπής φαίνεται ότι για τον καθορι- σμό ενός κανόνα δαπανών θα πρέπει να ακολουθούνται ορισμένα βήματα. Ειδικότερα, θα πρέπει καταρχήν να καθορίζεται η συγκεκριμένη δαπάνη (ή το σύνολο των δαπανών) που θα αποτελέσει το αντικείμενο του στόχου δαπανών. Ακολούθως, το δεύτερο βήμα αφορά στην πρόβλεψη της τάσης της στοχευμένης δαπάνης. Στη συνέχεια, το τρίτο βήμα αφορά στην εκ των προτέρων (“ex-ante”) ποσοτικοποίηση των απαραίτητων δράσεων πολιτικής για την επίτευξη του στόχου δαπανών. Τέλος, το τέταρτο βήμα αφορά στη δυνατότητα εκ των υστέρων (“ex-post”) διαπίστωσης της συμμόρφωσης με τον τιθέντα στόχο δαπανών. Ακολούθως, η θέσπιση και η εφαρμογή μηχανισμών εκ των υστέρων (“ex-post”) αξιολόγη- σης αποτελούν βασικά στοιχεία ενός δημοσιονομικού κανόνα. Η θεωρία αναφέρεται στη διαθεσιμότητα εργαλείων παρακολούθησης και, όπου είναι αναγκαίο, διόρθωσης της δυ- ναμικής της δημοσιονομικής κατάστασης κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του Κρατικού Προ- ϋπολογισμού, στη θέσπιση διατάξεων για την αντιμετώπιση της μη συμμόρφωσης με το λάδα και την ΕΕ, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη, 2011, σελ.78. 28. Όπως σημειώνεται στο έγγραφο της Επιτροπής, αν και ο κύριος σκοπός ενός κανόνα δαπανών είναι να συμβάλλει στην επίτευξη υγιούς δημοσιονομικής κατάστασης, ορισμένες κατηγορίες δαπανών μπο- ρεί να πρέπει να εξαιρεθούν από τον στόχο, προκειμένου να διασφαλισθεί η συνοχή με άλλους στό- χους δημόσιας πολιτικής. Υπό την έννοια αυτή, τουλάχιστον τρεις κατηγορίες δαπανών θα πρέπει να αξιολογηθούν εάν πρέπει να περιληφθούν στο στόχο δαπανών. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ίσως εί- ναι ορθότερο να εξαιρεθούν από τον στόχο δαπανών οι τόκοι, καθώς η συμπερίληψή τους στον στόχο αυξάνει τον ρόλο των σφαλμάτων πρόβλεψης. Επίσης, οι μεταβιβαστικές πληρωμές που συνδέονται με την ανεργία θα μπορούσαν να εξαιρεθούν από τον στόχο δαπανών για την αποφυγή προκυκλικών συμπεριφορών. Επίσης, μπορεί να πρέπει να εξαιρεθούν από τον στόχο δαπανών συγκεκριμένες δα- πάνες που αφορούν παραγωγικές δαπάνες, όπως οι δημόσιες επενδύσεις. 29. European Commission, European Economy 3/2003, Public Finance in the EMU, Bruxelles, 2003, p.174- 176, Βλ. και J. Tinbergen, Economic Policy: principles and design, Amsterdam, 1956, Δ. Σκιαδάς, Θε- ωρία των δημοσίων δαπανών, Επιλογές και θεσμοί δημοσίων δαπανών στην Ελλάδα και την ΕΕ, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη, 2011, σελ.77.