Η ΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΚΗ

XI ΠΡΟΛΟΓΟΣ Θ. ΦΟΡΤΣΑΚΗ Το ανά χείρας πόνημα της ΣοφίαςΜητσιοπούλου, Παρέδρου ∆∆, ∆ιδάκτορα Νο- μικής, αποτελεί μια συστηματική επεξεργασία των κυριοτέρων ζητημάτων που ανακύπτουν στο πλαίσιο της αγωγής ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων. Το ένδικο βοήθημα της αγωγής έχει ιδιαίτερη αξία στη διοικητική δίκη, διότι τα προβλεπόμενα ένδικα βοηθήματα για την ακύρωση παράνομων διοι- κητικών πράξεων ή παραλείψεων δεν προβλέπεται να περιλαμβάνουν και αίτημα για την αποκατάσταση της τυχόν ζημίας που προκλήθηκε από αυτές. Χωρίς το ένδικο βοήθημα της αγωγής, μόνο με την αίτηση ακύρωσης ή την προσφυγή ουσίας δεν θα ικανοποιείτο η απαίτηση του άρθρου 13 της Ευρω- παϊκής Σύμβασης ∆ικαιωμάτων του Ανθρώπου και του άρθρου 2 παρ. 3 του ∆ιεθνούς Συμφώνου Ατομικών και Πολιτικών ∆ικαιωμάτων για παροχή πλή- ρους και αποτελεσματικής προστασίας, αφού η ακύρωση μιας παράνομης δι- οικητικής πράξης ή παράλειψης δεν αποκαθιστά και την τυχόν προκληθείσα υλική ζημία ή ηθική βλάβη. Εξυπακούεται ότι το ένδικο βοήθημα της αγωγής, όπως όλα τα ένδικα βοη- θήματα ή μέσα, δεν είναι αποτελεσματικό όταν η εκδίκασή του καθυστερεί υπερβολικά, οπότε φτάνουμε ουσιαστικά στην αρνησιδικία. Όπως το υπεν- θυμίζει η συγγραφέας, μετά από πολλαπλές καταδίκες της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο ∆ικαιωμάτων του Ανθρώπου, το τελευταίο διαπί- στωσε την ύπαρξη «συστημικού» προβλήματος στη διοικητική δικαιοσύνη και έθεσε στη Χώρα μας προθεσμία για τη νομοθετική πρόβλεψη δυνατότη- τας αποζημίωσης (Ε∆∆Α, 21 ∆εκεμβρίου 2010, Αθανασίου κατά Ελλάδας). Ακολούθως, με το Ν 4055/2012 προβλέφθηκε η διαδικασία της αίτησης για δίκαιη ικανοποίηση λόγω υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της δίκης ενώ- πιον των διοικητικών δικαστηρίων και του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ίσως έχει έρθει η στιγμή να μελετηθεί περισσότερο η ενοποίηση των ενδί- κων βοηθημάτων στο πλαίσιο της διοικητικής δικονομίας, προκειμένου ο έλεγχος της νομιμότητας των διοικητικών πράξεων και η αποκατάσταση της τυχόν προκληθείσας ζημίας να αντιμετωπίζονται σε μία μόνο δίκη. Η αγωγή στη διοικητική δίκη μπορεί να έχει και μια επιπλέον πρακτική χρη- σιμότητα. Όταν έχουν παρέλθει οι προθεσμίες για την ευθεία προσβολή των διοικητικών πράξεων ή παραλείψεων, η άσκηση αγωγής, εφόσον έχει προ- κληθεί ζημία, είναι ένας τρόπος για τον, έστω παρεμπίπτοντα, έλεγχο της παράνομης ζημιογόνου πράξης ή παράλειψης. Και μολονότι η αγωγή δεν συ-