ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 5 στασίας, καθώς και για την λύση όλων των προβλημάτων που προκύπτουν κατά την εκτελεστική διαδικασία (άρθρ. 904 επ. ΚΠολΔ). – το στάδιο, τέλος, των ποινών: η εξουσία, δηλαδή, των πολιτικών δικαστηρίων να επιβάλλουν τις προβλεπόμενες, από το νόμο, ποινές (άρθρ. 205 επ. ΚΠολΔ), εξαιτίας κάποιας, αντικειμένης στον νόμο συμπεριφοράς των διαδίκων. Πλήρης είναι η αμφισβητούμενη δικαιοδοσία όταν περιλαμβάνει και τα τέσσε- ρα αυτά στάδια, ατελής, όταν υπολείπεται ένα απ’ αυτά. Τακτική (ή γενική) είναι η δικαιοδοσία που επεκτείνεται σε κάθε διαφορά ή υπόθεση σε σχέση με την τοπική αρμοδιότητα του δικαστηρίου, έκτακτη (ή ειδική) είναι εκείνη που αναφέρεται στις διαφορές ή υποθέσεις που ρητά ο νόμος υπάγει στο δικαστήριο. Έτσι π.χ. τα πολυμελή πρωτοδικεία έχουν γενι- κή δικαιοδοσία (άρθρ. 18 παρ. 1 ΚΠολΔ), σε σχέση με τα ειρηνοδικεία ή τα πρωτοδικεία (άρθρ. 14, 15, 16, 17 ΚΠολΔ). β) Οι υπαγόμενες σ’ αυτά, από τον νόμο, υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας (βλ.και άρθρ. 94 παρ. 3 Συντ.) Εκούσια δικαιοδοσία είναι η εξουσία των πολιτικών δικαστηρίων για τη λήψη ρυθμιστικών μέτρων με διοικητικό χαρακτήρα για την διάπλαση μιας έννομης σχέσης ή την διαπίστωση μιας πραγματικής κατάστασης, χωρίς ν’ αναγνωρί- ζεται κάποιο ιδιωτικό δικαίωμα 3 . Η εκούσια δικαιοδοσία διαφέρει από την αμφισβητούμενη 4 γιατί, στην πρώτη δεν ζητείται, αλλ’ ούτε επιτυγχάνεται, όπως συμβαίνει με την δεύτερη, η διά- γνωση ιδιωτικού δικαιώματος, αλλά ασκείται διοικητικής φύσης αρμοδιότη- τα και για τον λόγο αυτό ο δικαστής περιορίζεται στις σχέσεις των ιδιωτικών συμφερόντων και όχι του γενικότερου (δημοσίου) συμφέροντος. Τα τακτικά πολιτικά δικαστήρια επιλαμβάνονται μόνον των υποθέσεων εκεί- νων που ρητά ο νόμος έχει υπαγάγει σ’ αυτά, όπως π.χ. είναι: η κήρυξη αφά- νειας ή η άρση της (άρθρ. 783 ΚΠολΔ), ο διορισμός προσωρινής διοίκησης ή εκκαθαριστής νομικού προσώπου ή εταιρίας (άρθρ. 786 ΚΠολΔ) η εγγραφή καταστατικού σωματείου ή τροποποίηση ή διάλυσή του (άρθρ. 787 ΚΠολΔ), ο διορισμός, αντικατάσταση ή παύση μεσεγγυούχου ή φύλακα (άρθρ. 793 ΚΠολΔ), κ.λπ . Οι λοιπές υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας υπάγονται κανονι- 3. Κ. Μπέης, Εισαγ. παρ. 25, σελ. 357. 4. Κριτήριο της διάκρισης δεν είναι η ύπαρξη ή όχι αντιδικίας, επειδή υπάρχουν υποθέ- σεις που εκδικάζονται με την διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, στις οποίες υφί- σταται αντιδικία, όπως, π.χ. συμβαίνει την περίπτωση του ανακριβούς κληρονομητη- ρίου (άρθρ. 1964 ΑΚ και 823 ΚΠολΔ) ή στην αφαίρεση ή ακύρωση του (άρθρ. 1965 ΑΚ) ή στον διορισμό προσωρινής διοίκησης ή εκκαθαριστικών νομικού προσώπου ή εταιρίας (άρθρ. 786 ΚΠολΔ) κ.λπ .