ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΑΥΛΩΝ ΑΞΙΟΓΡΑΦΩΝ

| I. ΑΥΛΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ | 2 νιζόταν ως κάτοχος των μετοχών (κομιστής) θεωρούνταν και κύριος αυτών και λάμβανε το μέρισμα. Αντίστοιχα, η εταιρεία, καταβάλλοντας στον κομιστή το μέ- ρισμα, απαλλασσόταν από τις σχετικές υποχρεώσεις της. Η πρακτική αξία συνί- στατο δηλαδή στο ότι ακόμη κι αν ο εμφανισθείς μέτοχος, ως κομιστής των με- τοχών (εξ ου και ο όρος «αξιόγραφα εις τον κομιστή», που ισχύει βέβαια και σε άλλες περιπτώσεις τίτλων πέραν της κεφαλαιαγοράς), δεν ήταν ο πραγματικός δικαιούχος, η εταιρεία θεωρούνταν ότι έγκυρα εξοφλούσε τις υποχρεώσεις της. Η πρακτική αξία αυτού του τύπου αξιογράφων ως ανωνύμων συνίστατο στην ενί- σχυση της κυκλοφοριακής τους ταχύτητας. Σε διάσταση έγχαρτου αξιογράφου κινούνταν και οι ονομαστικές μετοχές της εταιρείας. Στην περίπτωση αυτή βέβαια το μοντέλο λειτουργίας ήταν αντίθετο σε σχέση με τις ανώνυμες μετοχές. Ο μέτοχος, ορίζει ο εταιρικός κανόνας (άρθρ. 40 ν. 4548/2018), πρέπει να είναι κατά πάντα χρόνο γνωστός στην εταιρεία. Μέτο- χος δεν είναι εδώ ο εκάστοτε εμφανιζόμενος μετά από διάφορες, άγνωστες για την εταιρεία, μεταβιβάσεις των μετοχών της. Είναι ο εγγεγραμμένος στο αρχείο της, που ορίζεται ως βιβλίο μετόχων, ο οποίος εξάλλου κατονομάζεται και στο σώμα του τίτλου. Κάθε δε φορά που οι μετοχές αλλάζουν χέρια ο εκάστοτε απο- κτών θα πρέπει να εγγράφεται στο βιβλίο της εταιρείας για να μπορεί να ορίζε- ται ως μέτοχος. Η πρακτική αξία αυτού του τύπου αξιογράφων ως ονομαστικών συνίστατο στην ενίσχυση της διαφάνειας στη μετοχική σύνθεση της εταιρείας. Αν και δεν εγκαταλείφθηκε η λειτουργία των μετοχών (ήδη νοούμενων αυτών μόνο ως ονομαστικών αφού ο θεσμός των ανωνύμων μετοχών έχει στη χώρα μας καταργηθεί, βλ. άρθρ. 184 ν. 4548/2018, βλ. και Σγουρινάκη, Ονομαστικο- ποίηση των μετοχών, βάσει των διατάξεων του ν.4548/2018, Επιχείρηση 2019, 589επ., Χασάπη, εις ΔΑΕ, άρθρ. 40, αρ. 6-10, 36) ως έγχαρτων αξιογράφων, εντούτοις η σύγχρονη αξιογραφική προσέγγιση είναι, ως πρόσταγμα ιδίως των διεθνοποιημένων αγορών τίτλων, αυτή των άυλων αξιογράφων (μετοχών, ομο- λογιών κλπ.). Αντιπαραβάλλοντας τα άυλα από τα έγχαρτα αξιόγραφα γεννάται σειρά ερωτη- μάτων ως προς τη φύση και τη λειτουργία τους. Έτσι για παράδειγμα ενώ σε μία έγχαρτη μετοχή η μεταβίβασή της γίνεται με συμφωνία και παράδοση του φυσι- κού τίτλου, και για τις ονομαστικές μετοχές με αναγγελία της στην εκδότρια εται- ρεία, στην άυλη μετοχή το περιβάλλον δεν είναι τόσο ξεκάθαρο. Αυτό οφείλεται τόσο στη φύση του άυλου τίτλου, του οποίου η αποτύπωση γίνεται με ηλεκτρο- νικό τρόπο, όσο και στον τρόπο τήρησης αυτού και άσκησης των επ’ αυτού περι- ουσιακών δικαιωμάτων, που ομοίως ακολουθεί την ηλεκτρονική οδό. Θεσμικές απολήξεις δικαίου. Με γνώμονα την αποθετηριακή διάσταση των άυ- λων αξιογράφων στην παρούσα αναλύονται οι επιδράσεις της από πλευράς αξιο- γραφικού, αστικού αλλά και εταιρικού δικαίου ως απολήξεις δικαίου εντασσόμε- νες σε διαφορετικούς μεν κλάδους του που όμως συνθέτουν το άυλο αξιόγραφο 4 5 6 7