ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΑΥΛΩΝ ΑΞΙΟΓΡΑΦΩΝ

Α. Εισαγωγικές αφετηρίες | 3 | στην ολότητά του. Συναφώς ανιχνεύεται το ειδικότερο περιεχόμενο της έννοιας των αξιογράφων αυτών ως αξιογράφων της κεφαλαιαγοράς που περιλαμβάνει διάφορους ετερόκλητους τύπους. Χάριν ευκολίας πάντως, στην παρούσα όπως προαναφέρθηκε γίνεται χρήση του απλού όρου «αξιόγραφο» ή «άυλο αξιόγρα- φο». Συνεπώς, όπου ο όρος αυτός απαντάται, γίνεται αντιληπτό ότι αναφέρεται σε αξιόγραφο της κεφαλαιαγοράς που τηρείται σε λογιστική μορφή. Η οικονομική διάσταση του θεσμού. Οι σύγχρονες εξελίξεις στις αγορές χρήμα- τος και κεφαλαίου βάσει των οποίων ζητείται τα εισηγμένα αξιόγραφα να μπο- ρούν να «κυκλοφορούν» χωρίς σύνορα, απετέλεσε τη βασικότερη αιτία για την εγκαθίδρυση του θεσμού των άυλων αξιογράφων. Για παράδειγμα, τα εταιρικά ομόλογα, ως περίπτωση αυτών, όταν εκδίδονται σε άυλη μορφή μπορούν δυνη- τικά να διοχετευτούν σε κάθε επενδυτική αγορά που συνδέεται με την άυλη τήρη- σή τους. Αντίθετα, η έγχαρτη έκδοση του ομολόγου μοιραία αναγκάζει η αγορά να είναι μόνο τοπική. Είναι σαφές ότι οι ανάγκες χρηματοδότησης των επιχειρή- σεων μπορούν να καλύπτονται επαρκέστερα όταν το χρηματοδοτικό ή επενδυτι- κό ενδιαφέρον δεν περιορίζεται στους κόλπους μιας τοπικής αγοράς, αλλά είναι ευρύτερο, διεθνές (Duncan-Bagheri, 142-143). Σε εθνικό επίπεδο, περίτρανη απόδειξη της άυλης λειτουργίας των αξιογράφων αποτελεί η διαπραγμάτευση αυτών μέσω των αγορών του εθνικού χρηματιστη- ρίου (Χρηματιστηρίου Αθηνών, (ΧΑ)), την οποία έχει επιτρέψει η ενεργός δράση, ήδη από το 1999, του θεσμικού φορέα κεντρικό αποθετήριο τίτλων («Ελληνικό Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων Α.Ε.» ή ΕΛΚΑΤ) (Γερακούδης, Αποϋλοποίηση…, 21, Σκαλίδης, Αξιογραφική απεγχάρτωση…, 324). Μέσω των δύο αυτών εποπτευό- μενων οντοτήτων, των οποίων η εποπτεία αποτελεί αρμοδιότητα της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η «παραγωγή» άυλων αξιογράφων και η θέση τους σε κυκλο- φορία στην ημεδαπή, και όχι μόνο, αγορά, καθίσταται πραγματικότητα. Εξάλλου την πραγματικότητα αυτή ακολουθούν όλα τα σύγχρονα αποθετήρια (ΚΑΤ, CSDR) που εμπεδώνουν λογικές αποϋλοποίησης (dematerialisation) ή ακινητοποίησης (immobilisation) των τίτλων τους είτε ως θεσμική απαίτηση, ώστε οι σχετικοί τίτ- λοι να μπορούν να εισαχθούν σε αγορά προς διαπραγμάτευση (listing), είτε ως απλή εμπορική υπηρεσία, όταν για παράδειγμα η αποϋλοποίηση χρησιμοποιείται από μία μη εισηγμένη εταιρεία για την ευχερέστερη επικοινωνία με τους μετόχους της και την πιο αυτοποιημένη εξυπηρέτηση των μετοχικών δικαιωμάτων τους. Ως ΚΑΤ τέτοια μπορούν να νοηθούν το γερμανικό «Clearstream» (www.clearstream. com), το γαλλικό «Euroclear» (www.euroclear.com ), το ιταλικό «Monte Titoli» (www.euronext.com ), το αγγλικό «Crest» (www.euroclear.com ) και άλλα. Η τήρηση των αξιογράφων σε λογιστική μορφή πέραν της συναλλακτικής απο- τελεσματικότητάς της έχει και περαιτέρω πρακτική αξία καθώς ελαχιστοποιεί τους λειτουργικούς κινδύνους (operational risks) που συνδέονται με τη λειτουρ- γία τους. Έτσι εξ ορισμού δεν υφίστανται στην περίπτωση των άυλων αξιογρά- φων κίνδυνοι κλοπής ή απώλειας ή καταστροφής των τίτλων, όπως ισχύει στα 8 9 10