Η ΑΡΧΗ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

1 Εισαγωγή Οι δημόσιες συμβάσεις αποτελούν κατά πολλούς το πιο νευραλγικό – και κατά ορισμέ- νους, το συντριπτικά πλειοψηφικό – κομμάτι της ελληνικής οικονομίας στη σημερινή πα- γκόσμια οικονομική πραγματικότητα, ειδικά μετά τα δυσεπούλωτα τραύματα που άφησε η πολυετής ελληνική οικονομική κρίση που έπληξε σοβαρά τη χώρα κατά τη δεύτερη δεκαε- τία του 21 ου αιώνα. Με άλλα λόγια, με δεδομένο ότι ήταν ο κλάδος της ιδιωτικής οικονομί- ας αυτός που κατά μεγάλο βαθμό κλήθηκε να σηκώσει στις πλάτες του τα ρευστά οικονο- μικά θεμέλια της χώρας, όπως αυτά ταρακουνήθηκαν από το κοκτέιλ του δημοσίου χρέους με το δημοσιονομικό έλλειμμα, οι προς επένδυση πόροι της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, οι οποίοι είναι άμεσα συνδεδεμένοι με τους δείκτες της ανάπτυξης, μειώθηκαν δραματικά, με επακόλουθο την καθίζηση της δυναμικότητας της ελεύθερης αγοράς ή έστω, σε ορι- σμένους τομείς, τη στασιμότητα, συνέπειες που αμφότερες καταλήγουν στο ίδιο πηλίκο. Αποτέλεσμα αυτής τη εξίσωσης ήταν (και είναι) το ότι στο μύλο της ελληνικής οικονομί- ας βασικός υδροδότης – έστω και φειδωλά τα πρώτα χρόνια – ήταν το «κρατικό χρήμα», το οποίο προερχόταν είτε από ίδια αποθεματικά είτε από τη διοχέτευση κονδυλίων της ΕΕ που απευθύνονταν στοχευμένα σε εκ των προτέρων ορισμένους τομείς της οικονομίας. Εδώ ακριβώς είναι που ανοίγει μία ατέρμονη κουβέντα, η οποία αποτέλεσε και τη γενεσι- ουργό αιτία της επιλογής του θέματος της παρούσας μονογραφίας. Πώς ακριβώς και με ποια κριτήρια διαμοιράζεται αυτό το δημόσιο χρήμα; Διαφάνεια, αξιοκρατία, πελατειακές σχέσεις, κατάχρηση εξουσίας, υπεξαίρεση, επιλεκτική ανάθεση κ.ά. είναι ορισμένες μόνο από τις έννοιες που διαπνέουν όλο αυτό το ζητούμενο και που έχουν φωλιάσει στο (υπο) συνείδητο μεγάλης μερίδας της ελληνικής κοινωνίας… και όχι άδικα. Δυστυχώς η ελληνι- κή πραγματικότητα έχει να επιδείξει αρκετές περιπτώσεις κατασπατάλησης δημοσίου χρή- ματος (άλλες αποδεδειγμένες και άλλες βάσιμα πιθανολογούμενες) με τη μορφή επιλογής ως αναδόχου ενός φυσικού/νομικού προσώπου άλλου από το αντικειμενικά δικαιούμε- νο (με κριτήριο την οικονομική προσφορά ή/και την τεχνική πρόταση), επιλογή που συνή- θως είχε άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του προς υλοποίηση έρ- γου, αν όχι στην μη παράδοσή του. Γενικότερα, το θολό αυτό τοπίο της ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων πυκνώνει από τη μέ- χρι πρότινος έλλειψη επιτελικών ελεγκτικών μηχανισμών, κυρίως κατά το προσυμβατικό ή αναθεσιακό στάδιο, οι οποίοι θα εκκαθαρίζουν αποτελεσματικά μία ενδεχόμενη διαφορά που θα προκύψει στο στάδιο αυτό. Δεν πρέπει επίσης να λησμονείται και μία ακόμη σημα- ντική διάσταση αυτής της προβληματικής, η οποία είναι η ανάγκη της ταχείας διεκπεραίω- σης της όλης διαδικασίας χάριν του δημοσίου συμφέροντος (αλλά ευνοήτως και του ιδιω- τικού). Είναι γνωστή άλλωστε η ιδιαίτερη βραδυπορία που για πολλά χρόνια χαρακτήριζε την ολοκλήρωση ενός δημόσιου διαγωνισμού και την εν τοις πράγμασι υλοποίησή του, η οποία οφειλόταν στο μεγάλο χρονικό διάστημα που απαιτείτο για την περάτωση ενός δικα-