Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

X Πρόλογος Σημαίνουσας σημασίας είναι η διεξοδική και συγκριτική αναφορά του συγγραφέα στις πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και συγκεκριμένα στην ΣτΕ 799/2021, με την οποία κρίνεται ότι η αγωγή αποζημίωσης κατ’ άρθρο 105 ΕισΝΑΚ, λόγω παραβιάσεων του ενωσιακού δικαίου, αποδιδόμενων σε αποφάσεις των πολιτι- κών δικαστηρίων (Ειρηνοδικείο και Άρειος Πάγος) δεν ανήκει στη δικαιοδοσία των διοι- κητικών δικαστηρίων, και περαιτέρω πως, μέχρι να θεσπισθεί τυχόν ειδική διαδικασία, η σχετική έννομη προστασία νομίμως παρέχεται με την άσκηση αγωγής αποζημίωσης κατά το άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ, το οποίο εφαρμόζεται κατ’αρχήν αναλόγως, η δε θεμε- λίωση της αποζημιωτικής ευθύνης του Δημοσίου, λόγω παραβιάσεως του δικαίου της Ένωσης οφειλόμενης σε απόφαση εθνικού δικαστηρίου αποφαινόμενου σε τελευταίο βαθμό, διέπεται από τις προϋποθέσεις που όρισε το ΔΕΕ με τη σχετική νομολογία του. Με τις αποφάσεις ΣτΕ Ολομ. 801-803/2021, δημοσιευθείσες επί αγωγών, οι οποίες εισή- χθησαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας με τη διαδικασία της πρότυπης δίκης και ΣτΕ Ολομ. 800/2021, επί αιτήσεως αναιρέσεως που εισήχθη στην Ολομέλεια του Δικαστη- ρίου λόγω της εξαιρετικής σπουδαιότητάς της, γίνεται μεταστροφή της νομολογίας (ΣτΕ Ολομ. 1501/2014, ΣτΕ 2527/2019, 2168/2016 επταμ.) επί του θέματος της ευθύνης απο- ζημίωσης του Δημοσίου από νόμιμες πράξεις και από ζημιογόνες ενέργειες των οργά- νων της δικαστικής λειτουργίας λόγω πρόδηλου σφάλματος. Έτσι σήμερα, μας κοιτάζει στα μάτια ένα παράδοξο. Με τις πρόσφατες αυτές αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, κρίθηκε ότι: «…ελλείψει νομοθετικού πλαισίου για τον καθορισμό των όρων του παρανόμου των πράξεων ή και παραλείψε- ων των οργάνων της δικαστικής λειτουργίας, της έκτασης των σχετικών αποζημιωτικών αξιώσεων και των αρμοδίων δικαστηρίων, η σχετική αξίωση δεν είναι δυνατόν να ασκη- θεί ούτε κατ’ευθεία επίκληση του άρθρου 4 παρ. 5 του Συντάγματος. Επομένως, ενόσω δεν υφίσταται νομοθετικός καθορισμός των όρων αποκατάστασης της ζημίας που προ- καλείται από όργανα της δικαστικής λειτουργίας, καθώς και της αρμόδιας δικαιοδοσίας για την επίλυση των σχετικών διαφορών, η εν λόγω ζημία δεν μπορεί να αποκαταστα- θεί, οι δε σχετικές αξιώσεις δεν είναι δικαστικώς επιδιώξιμες» (βλ. σκέψη 6 της 801/2021 Αποφάσεως της Ολομελείας του ΣτΕ). Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ούτε και το ότι ο συγγραφέας του βιβλίου αφιέρωσε το βιβλίο αυτό στους αγώνες των συναδέλφων του, μιας και είναι πλέον ορατό ότι κατά των προ- αναφερόμενων πρόσφατων αποφάσεων θα χωρήσει προσφυγή στο Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στο Στρασβούργο, κυρίως για παραβίαση του δικαιώματος των διαδίκων για δίκαιη δίκη, όπως επιτάσσει το άρθρο 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ. Ιούλιος 2021 Βασιλική Δημοσθ. Σκορδάκη Δικηγόρος Αρείου Πάγου Solicitor Αγγλίας & Ουαλίας Διαμεσολαβήτρια (CEDR), Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών