Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

XV Εισαγωγικό σημείωμα σον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουρ- γία των δημόσιων υπηρεσιών 12 και δεν συνάπτονται με την ιδιωτική διαχείριση του Δη- μοσίου, ούτε οφείλονται σε προσωπικό πταίσμα του οργάνου που ενήργησε εκτός του κύκλου των υπηρεσιακών του καθηκόντων (ΑΕΔ 5/1995, ΣτΕ 2739/2000, 740/2001). Εξάλλου, υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου, τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου τους παραβιάζεται συγκε- κριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υπο- χρεώσεις 13 που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης (ΣτΕ 609, 582/2020, 116/2019, βλ. ΣτΕ 2432-2433/2018, 2776/2016, 3793/2014, 4133/2011 επταμ. κ.ά.). Ο κατά τα ανωτέρωπαράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξης, παράλειψης ή υλι- κής ενέργειας αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου, χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του (ΣτΕ 1698-1700/2019, 2432-2433/2018, 2776/2016, 4410/2015 κ.ά.).  Από νόμιμες πράξεις Υπάρχει αναγνώριση της ευθύνης του Δημοσίου από ζημιογόνες πράξεις των οργάνων του, όχι μόνο παράνομες, όπως ρητώς προβλέπει η διάταξη του άρθρου 105 ΕισΝΑΚ, αλλά και νόμιμες πράξεις (βλ. ΣτΕ 1501/2014, 5504/2012, 1330/2016, Ολομ. 622/2021). Υπάρχουν περιπτώσεις νόμιμης κρατικής δράσης, η οποία πλήττει υπέρμετρα ορισμέ- νους πολίτες, όπως τα μέτρα που λαμβάνονται προς τον σκοπό της προστασίας μιας πε- ριοχής (αρχαιολογικού χώρου, εφαρμογής σχεδίου πόλεως) έχουν ως αποτέλεσμα ου- σιώδη στέρηση της χρήσης της ιδιοκτησίας ή λόγω σοβαρών περιπλοκών υγείας που προκλήθηκαν από υποχρεωτικό εμβολιασμό. Η νομολογία (ΣτΕ 622/2021) 14 καταλόγισε στο Δημόσιο ευθύνη για χρηματική ικανο- ποίηση ηθικής βλάβης λόγω σοβαρών περιπλοκών υγείας που προκλήθηκαν από υπο- χρεωτικό εμβολιασμό σε παιδί και έκρινε ότι από βλάβη, μη οφειλόμενη σε παρεμβαλ- λομένη παράνομη πράξη ή παράλειψη, ανακύπτει ευθέως εκ του άρθρου 4 παρ. 5 (του θεμελίου της αρχής της ισότητας των δημοσίων βαρών) σε συνδυασμό και με το άρθρο 25 παρ. 4 του Συντάγματος ευθύνη του Κράτους προς εύλογη αποκατάσταση της ζημί- ας του παθόντος, υπό την έννοια της αποκαταστάσεως τόσο της τυχόν υλικής όσον και, κατ’ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 932 ΑΚ, της ηθικής βλάβης του. 12. ΣτΕ 116/2019. 13. ΣτΕ 1774/2020. 14. Βλ. Π. Παυλόπουλος, «Η συνταγματική κατοχύρωση της αστικής ευθύνης του Δημοσίου και οι συνέπειές της στην πράξη. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (Τμ. Α΄) 622/2021 για την αστική ευθύνη του Δημοσίου από βλάβη λόγω νόμιμου εμβολιασμού», σε https://www. prokopiospavlopoulos.gr/2021/05/13/