Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

XVII Εισαγωγικό σημείωμα λειτουργίας, της έκτασης των σχετικών αποζημιωτικών αξιώσεων και των αρμοδίων δι- καστηρίων, η σχετική αξίωση δεν είναι δυνατόν να ασκηθεί ούτε κατ’ ευθεία επίκληση του άρθρου 4 παρ. 5 του Συντάγματος. Επομένως, ενόσω δεν υφίσταται νομοθετικός καθορισμός των όρων αποκατάστασης της ζημίας που προκαλείται από όργανα της δι- καστικής λειτουργίας, καθώς και της αρμόδιας δικαιοδοσίας για την επίλυση των σχετι- κών διαφορών, η εν λόγω ζημία δεν μπορεί να αποκατασταθεί, οι δε σχετικές αξιώσεις δεν είναι δικαστικώς επιδιώξιμες», βλ. σκ. 6 της 801/2021 Αποφάσεως της Ολομελείας του ΣτΕ (βλ. αναλυτική παρουσίαση της απόφασης σ. 69 επ.).  Ευθύνη του Δημοσίου από παραβίαση της ενωσιακής νομοθεσίας 17 Το 1986 το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων διακήρυξε ότι « η Ευρωπαϊκή Οι- κονομική Κοινότητα συνιστά κοινότητα δικαίου, υπό την έννοια ότι ούτε τα Κράτη-μέλη της ούτε τα θεσμικά της όργανα διαφεύγουν τον έλεγχο των πράξεών τους απέναντι στο βασικό καταστατικό χάρτη, που αποτελεί η Συνθήκη». 18 Η ένταξη στην κοινοτική έννο- μη τάξη της αρχής του Κράτους δικαίου μαζί με άλλες αρχές, όπως αυτές της δημοκρα- τίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αποτελούν θεμελιώδεις κανόνες λειτουργίας της Ένωσης. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της ΕΟΚ (άρθρ. 215) και τη Συνθήκη της ΕΚΑΕ (άρθρ. 188). Κατά τα άρθρ. 188 και 215, «Η συμβατική ευθύνη της Κοινότητας διέπεται από το δίκαιο που εφαρμόζεται στη σχετική σύμβαση», «Στο πεδίο της εξωσυμ- βατικής ευθύνης η Κοινότητα 19 υποχρεούται σύμφωνα µε τις γενικές αρχές του δικαίου που είναι κοινές στα δίκαια των κρατών µελών να αποκαθιστά τη ζημία που προξενούν τα όργανα ή υπάλληλοί της κατά την άσκηση των καθηκόντων τους». Στην υπόθεση Traghetti del Mediterraneo SpA, κατά Repubblica italiana, υπόθεση C-173/03, κρίθηκε ότι «το κοινοτικό δίκαιο δεν επιτρέπει εθνική νομοθεσία αποκλείουσα εν γένει την ευ- θύνη του κράτους μέλους για τις ζημίες που προκλήθηκαν σε ιδιώτες από παράβαση του κοινοτικού δικαίου εκ μέρους δικαστηρίου του οποίου οι αποφάσεις δεν υπόκεινται σε ένδικο μέσο, με την αιτιολογία ότι η επίδικη παράβαση απορρέει από την εκ μέρους του εν λόγω δικαστηρίου ερμηνεία των κανόνων δικαίου ή αξιολόγηση των πραγματι- κών περιστατικών και των αποδεικτικών στοιχείων. Το κοινοτικό δίκαιο δεν επιτρέπει επίσης εθνική νομοθεσία περιορίζουσα τη θεμελίωση της ευθύνης αυτής σε περιπτώ- σεις δόλου ή βαριάς αμέλειας του δικαστή, αν ο περιορισμός αυτός είχε ως συνέπεια τον αποκλεισμό της ευθύνης του οικείου κράτους μέλους σε άλλες περιπτώσεις στις οποίες διαπιστώθηκε πρόδηλη παράβαση του εφαρμοστέου δικαίου». Οι προϋποθέσεις ευθύ- 17. Βλ. Αντώνης Μεταξάς, Ευθύνη του Δηµοσίου για παραβάσεις του Κοινοτικού Δικαίου από αποφάσεις των ανωτάτων εθνικών δικαστηρίων , εκδόσεις Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη 2005. 18. ΔΕΚ, Απόφαση της 23ης Απριλίου 1986, Υπόθεση 294/83, Κόμμα των Οικολόγων «Πράσινοι» κατά Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Συλλ. 1986, 1339 (βλ. ΔΕΚ, Απόφαση της 13ης Φεβρουαρίου 1979, Υπό- θεση 101/78, Granaria, Συλλ. 1979, 623). 19. Βλ. Δημήτριος Θ. Πυργάκης, Η εξωσυµβατική ευθύνη της Κοινότητας , εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 2002.