Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

XVIII Εισαγωγικό σημείωμα νης 20 ορίζονται σωρευτικά στο άρθρ. 340 παρ. 2 της ΣΛΕΕ. Η νομολογία του Δικαστηρί- ου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) έχει πλέον θεμελιώσει την εξωσυμβατική ευθύνη των κρατών μελών προς αποζημίωση όταν τα εθνικά όργανα προκαλούν ζημιά στους ιδιώ- τες 21 από τη μη εφαρμογή ευρωπαϊκού δικαίου. 22 Βλ. Υποθέσεις Francovich and Boni- faci (C-6,9/90), Απόφαση Brasserie du Pêcheur (C-46/93) 23 και ΣτΕ Ολ. 799/2021, όπου έκρινε ότι: «η αγωγή αποζημίωσης του άρθρου 105 ΕισΝΑΚ αποτελεί ένδικο βοήθημα που εξασφαλίζει πραγματική προστασία των ιδιωτών έναντι παραβιάσεων των δικαιω- μάτων που αντλούν από το δίκαιο της Ένωσης από τα κρατικά όργανα, στα οποία περι- λαμβάνονται και τα εθνικά δικαστήρια», με τα ειδικότερα ζητήματα που αναλύονται πα- ρακάτω (βλ. αναλυτική παρουσίαση της απόφασης σ. 67 επ.). Το δίκαιο της Ένωσης δεν περιέχει ειδικότερους κανόνες, είτε σχετικούς με την ευθύ- νη του Δημοσίου λόγω δικαστικής πλάνης εν γένει είτε με την αστική ευθύνη των δικα- στών. Από τις αποφάσεις της 30ής Σεπτεμβρίου 2003, Köbler (C‑224/01, EU:C:2003:513), της 13ης Ιουνίου 2006, Traghetti del Mediterraneo (C‑173/03, EU:C:2006:391), και της 9ης Σεπτεμβρίου 2015, Ferreira da Silva e Brito κ.λπ . (C‑160/14, EU:C:2015:565) προκύ- πτει η αρχή ότι θα πρέπει να προβλέπεται ευθύνη του Δημοσίου για ζημίες που προκά- λεσαν σε ιδιώτες τυχόν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης από τα δικαστήρια. Το ζή- τημα εξετάζει αναλυτικά η κατωτέρωπαρατιθεμένη Απόφαση 799/2021 και δέχεται την ευθύνη του Δημοσίου. Συμπερασματικά: Αξίζει η επισήμανση ότι τόσον ο Συνταγματικός, όσον και ο κοινός νομοθέτης με διάφορες ρυθμίσεις επιβάλλει ώστε να μην αφήνονται χωρίς αποζημίω- ση ζημίες που έχουν προκληθεί από ευθύνη των οργάνων του. Σημειώνουμε τη διάταξη του άρθρου 7 παρ. 4 του Συντάγματος «Νόμος ορίζει με ποιους όρους το Κράτος παρέχει, ύστερα από δικαστική απόφαση, αποζημίωση σε όσους καταδικάστηκαν, προφυλακίστη- καν ή με άλλο τρόπο στερήθηκαν άδικα ή παράνομα την προσωπική τους ελευθερία», κα- θώς και τη διάταξη του άρθρου 84 παρ. 3 του νέου Ποινικού Κώδικα « 3. Ως ελαφρυντική περίπτωση λογίζεται και η μη εύλογη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας που δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του κατηγορουμένου» ή τη διάταξη του άρθρου 17 του Συντάγματος για τη μη στέρηση της ιδιοκτησίας για δημόσια ωφέλεια χωρίς αποζημίωση. Σε κάθε περί- πτωση «Το Σύνταγμα δεν ανέχεται να παραμένουν αναποζημίωτες ζημίες που κάποιος υφίσταται από ενέργειες οποιουδήποτε κρατικού οργάνου». 20. α) Παράνομη συμπεριφορά των οργάνων της Ένωσης ή των υπαλλήλων της κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, β) ζημία του ενάγοντος και γ) αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της ενωσιακής συμπε- ριφοράς και της ζημίας του ενάγοντος. 21. Βλ. Ι. Μαθιουδάκης, «Η κοινοτικού δικαίου αξίωση αστικής ευθύνης του ∆ηµοσίου», ∆ι∆ικ 1998, σ. 317 επ. 22. Βλ. Π. Δ. Δαγτόγλου, Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο , εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 1998. 23. ΔΕΚ C-46 και C-48/93, Απόφαση του Δικαστηρίου της 5ης Μαρτίου 1996, Brasserie du Pêcheur SA κατά Bundesrepublik Deutschland και The Queen κατά Secretary of State for Transport ex parte: Factortame Ltd και λοιπών, Συλλογή 1993, Ι-01029.