Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι – Η εξέλιξη του θεσμού της αστικής ευθύνης 7 κή πράξη αντίθετη προς το Κοινοτικό Δίκαιο. Στη Factortame III η υπόθεση αφορούσε τον αγγλικό νόμο Merchant Shipping Arh. 1988, του οποίου οι προϋποθέσεις ιθαγένει- ας, διαμονής και κατοικίας των κύριων των σκαφών προκειμένου να εγγραφούν στο νέο νηολόγιο κρίθηκαν ότι παρέβαιναν το άρθρο 43 ΣΕΚ. Το ΔΕΚ, αφού διακήρυξε ότι η ευ- θύνη του Κράτους όπως θεμελιώνεται στο Κοινοτικό Δίκαιο περιλαμβάνει και τις περι- πτώσεις θετικής ενέργειας ή παράλειψης του εθνικού νομοθέτη επαναλαμβάνοντας τη συλλογιστική της Francovich, όσον αφορά τον χαρακτήρα της ευθύνης ως σύμφυτου με τις Συνθήκες προχώρησε στη διατύπωση της επιπλέον προϋπόθεσης για τη συνδρομή της ευθύνης όταν η δράση ή η απραξία του εθνικού νομοθέτη συνδυάζεται με ευρέα πε- ριθώρια εκτιμήσεων κατά την υλοποίηση των νομοθετικών του επιλογών. Προκειμένου λοιπόν να συντρέχει ευθύνη αποζημίωσης ενός Κράτους λόγω έκδοσης νόμου αντίθετου προς το Ενωσιακό Δίκαιο, πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά: α) Ο κα- νόνας του δικαίου που παραβιάστηκε είχε σκοπό να αποδώσει δικαιώματα σε ιδιώτες, β) η παραβίαση του κανόνα ήταν κατάφωρη, γ) ανάμεσα στην παραβίαση του κανόνα και τη ζημία του ιδιώτη υπήρχε άμεση αιτιώδης σύνδεση. Το δικαστήριο όρισε τα εθνι- κά δικαστήρια ως αρμόδια για να κρίνουν βάσει του εσωτερικού δικαίου τη συνδρομή του κατάφωρου της παραβίασης. 3. «Τα κράτη μέλη ευθύνονται για τις ζημίες που υφίστανται ιδιώτες από παραβίαση του Κοινοτικού Δικαίου καταλογιστέα σε ανώτατο δικαιοδοτικό όργανο, εφόσον η παραβία- ση είναι πρόδηλη». Σύμφωνα με την Απόφαση Köbler, 18 το ΔΕΚ έκρινε πως «θα περιορι- ζόταν η πλήρης αποτελεσματικότητα αυτών των κανόνων και θα ατονούσε η προστασία των δικαιωμάτων που αυτοί αναγνωρίζουν, αν δεν παρεχόταν στους ιδιώτες η δυνατό- τητα, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να ζητούν αποζημίωση όταν θίγονται τα δικαιώμα- τά τους λόγωπαραβάσεως του κοινοτικού δικαίου καταλογιστέας σε απόφαση δικαστη- ρίου κράτους μέλους αποφαινόμενου σε τελευταίο βαθμό», όπου δεν υπάρχουν αλλά ένδικα μέσα ώστε να προστατευτούν. Με πάγια νομολογία του το Δικαστήριο καθόρισε τρεις αναγκαίες και επαρκείς προϋπο- θέσεις για τη θεμελίωση ευθύνης κράτους μέλους για παραβιάσεις του κοινοτικού δικαί- ου που δύνανται να του καταλογιστούν. Οι προϋποθέσεις αυτές έχουν, επίσης, εφαρμο- γή και στην περίπτωση παραβάσεως κανόνος του κοινοτικού δικαίου εκ μέρους εθνικού δικαστηρίου αποφαινομένου σε τελευταίο βαθμό: 1) Οπαραβιαζόμενος κανόνας δικαίου να αποσκοπεί στην απονομή δικαιωμάτων στους ιδιώτες. 2) Η παραβίαση να είναι κατάφωρη, και θύνης του κράτους - Έκταση της αποζημιώσεως. Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-46/93 και C-48/93. Συλλογή της Νομολογίας 1996, I-01029. 18. Βλ. ΔΕΚ της 30ής Σεπτεμβρίου 2003, Köbler, C-224/01, Συλλογή 2003, Ι-10239.