Η ΒΑΡΙΑ ΑΜΕΛΕΙΑ ΣΤΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Επισκόπηση των τομέων εφαρμογής της βαριάς αμέλειας 3 — Κεφάλαιο Πρώτο — Επισκόπηση των τομέων εφαρμογής της βαριάς αμέλειας I. Γενικές παρατηρήσεις Προτού εμβαθύνουμε στο εννοιολογικό περιεχόμενο και στις προϋποθέσεις κατάφασης της βαριάς αμέλειας, σκόπιμη θαήταν πρωτίστως μίασύντομη επισκόπηση των κανόνων δικαίου που μετέρχονται της εν λόγω έννοιας. Η επιδιωκόμενη επισκόπηση είναι ωφέλι- μη, διότι θα καταδείξει τη σπουδαιότητα και την πρακτική σημασία της βαριάς αμέλειας, καθώς και τη λειτουργία που επιτελεί εντός των σχετικών κανόνων δικαίου. Για το σκοπό αυτό, επιλέχθηκε προς διευκόλυνση της προσπέλασης του παρόντος πονήματος η ομα- δοποίηση των επίμαχων διατάξεων σε τομείς εφαρμογής με κριτήριο την ταυτότητα ή τουλάχιστον τη συνάφεια των ρυθμιστικών σκοπών και των επαπειλούμενων έννομων συνεπειών 6 . Επιπροσθέτως, η κατηγοριοποίηση και δημιουργία τομέων εφαρμογής της βαριάς αμέλειας θα αποτελέσει, επιπροσθέτως, ένα χρήσιμο μεθοδολογικό εργαλείο για την εξειδίκευση της αόριστης νομικής έννοιας της βαριάς αμέλειας, την οριοθέτηση και τον προσδιορισμό του περιεχομένου αυτής. Συνακόλουθα, η δογματική κατανόηση των σχετικών πεδίων εφαρμογής και των αποτυπωμένων σε αυτά αξιολογικών κρίσεων μπο- ρούν να επιτελέσουν μια καθοδηγητική λειτουργία, που θα διευκολύνει τον εφαρμοστή του δικαίου στο έργο του αποτελώντας κριτήριο με βάση το οποίο θα επιλύονται αναφυ- όμενα ερμηνευτικά ζητήματα και προβλήματα νομικής αξιολόγησης. II. Καθήκον διερεύνησης Στην έννοια του καθήκοντος διερεύνησης (Erkundigungsobliegenheit ή Nachfor- schungspflicht) συγκαταλέγονται, κατά την ορθότερη μάλλον γνώμη, οι επιβαλλόμενες στον πράττοντα υποχρεώσεις έρευνας και πληροφόρησης 7 . Επομένως, το καθήκον δι- ερεύνησης χρησιμοποιείται ως υπερκείμενη έννοια (Oberbegriff ) για τις διατάξεις της καλόπιστης κτήσης και τις διατάξεις του δικαίου της εγγυήσεως 8 . Το αξιοσημείωτο είναι ότι το καθήκον διερεύνησης συνιστά μια ιδιόμορφη περίπτω- ση καθήκοντος επιμέλειας. Ειδικότερα, η ιδιομορφία του όρου συνίσταται στο γεγονός 6. König , ο.π., σ. 19. 7. Jacob , Die Beurteilung des Rechtsbegriffs der groben Fahrlässigkeit durch den Bundesgerichtshof imRahmen des gutgläubigen Erwerbs beweglicher Sachen, 2007, σσ. 51 επ., Riedhammer , Kenntnis, grobe Fahrlässigkeit und Verjährung, 2004, σσ. 75 επ. 8. König , ο.π., σ. 19.